Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Zawada
2006, zdjęcie Magdalena O.-G.
Miniatura Zawada

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Magdalena O.-G.Marek Kujawa

Zawada

Województwo:wielkopolskie
Powiat:gostyński
Gmina:Poniec
Rodzaj obiektu:Pałac

Rejestr zabytków

Obiekt:pałac, nr rej.: 1015/A z 12.06.1987

Stan obecny

Mieszkania. Zawada, dom nr 10.

Historia

Pałac z 2. poł. XIX w.
Pierwszą wzmiankę o wsi znajdujemy w aktach grodzkich w 1435 r., gdy jej włascicielem był Jan Corczbok (Korzbok - późniejszy herb) de Zawady. Synem tego Jana zapewne był Mikołaj, wzmiankowany w 1464 r. Dziewięć lat później sprzedał on 2 łany puste w Gościejewicach Janowi, piszącemu się z tejże wsi. Pod koniec XV w. właściciele nazywali się już Zawadzkimi. W tamtym okresie dziedzic w Poniecu, Marcin Ścibora rozgraniczał Zawadę i Wydawy, zamieniał się też pewnymi gruntami z Janem Korczbokiem z Zawady. Zawadzcy posiadali także Golinę, Wyszkowę, części Czarnkowa i Potrzebowo. W 1580 r. wieś miała 3 łany osiadłe, 6 zagrodników, 1 osadnika i wiatrak. W tamtym czasie jej współwłaścicielami byli Bartłomiej i Stanisław Ossowscy. W 1590 r. Jan Zawadzki h. Korzbok zapisywał 1500 złp. posagu i t. wiana żonie Zofii Bułakowskiej. Na pocz. XVII w. współdziedzicem wsi był Jan Choiński, syn Jerzego. Panowanie Zawadzkich na Zawadzie zakończyło się wraz z końcem XVII w. W 1688 r. synowie Wojciecha: Franciszek, Marian i Jan sprzedali dobra Stanisławowi Filipowi Zawadzkiemu, zaś ten niedługo później sprzedał je Jerzemu Unrugowi ze Skoków. W 1690 r. Unrug zapisywał na poł. Zawady i innych dobrach 45 tys. złp. posagu żonie, Bogusławie Bojanowskiej h. Junosza. Na pocz. XVIII w. Unrugowie wyznaczyli posesora wsi, którym został Kasper Modlibowski h. Rola. Ten w 1721 r. procesował się z sukcesorkami S. Zawadzkiego, tj. jego córkami: Joanną Garczyńską, Teresą Izdbieńską i Elżbietą Zawadzką. Rok później dziedzicem wsi był już Kasper Miaskowski h. Bończa, któremu dobra te zapisał Jerzy Unrug. Kasper ożeniony był z Anną Mieszkowską h. Bończa, zaś kolejnym dziedzicem został ich syn - Józef. W 1748 r. zapisywał on żonie, Teofili z Grodzickich, 600 złp. pochodzacych z dóbr Robakowo. Miał on liczne rodzeństwo: Antoniego, Józefa, Jakuba, Franciszka, Konstancję i Ludwikę. W 1756 r. posesję po Miaskowskich odkupił Wojciech Szczytnicki h. Bylina, ożeniony z Ludwiką Dobrzycką. Mieli oni trzech synów: Józefa, Stefana i Michała oraz córkę Pelagię, którzy w 1779 r. dokonali podziału majątku. Zawada przypadła Józefowi, zas siostrę spłacono kwotą 100 tys. złp. Od ok. 1790 r. dziedzicem Zawady, a także Pudliszek, Kuczyny i Weszkowa był Jan Pruski. W 1793 r. wieś "gospodarcza" (leżąca na zach. od folwarku) podzielona była na dwie części należące do Hipolita Rogalińskiego z Ostrobudek. Po III rozbiorze Polski wieś znalazła się całkowicie w rękach niemieckich. Na pocz. XIX w. posesorami byli potomkowie rodz. Unruh. W 1885 r. Zawada dzieliła się na wieś z 62 ha gruntów oraz obszar dworski o obszarze 158 ha. We wsi znajdowało się 6 dymów z 41 m-cami, w tym 17 katolików, zaś na terenie dworskim 4 dymy i 81 m-ców, w tym 32 ewangelików. Czysty dochód gruntowy z majątku wynosił 2402 marki. Zapewne dla zarządców bądź niemieckich właścicieli wybudowano jeszcze w XIX w. obecny pałacyk, w otoczeniu niewielkiego parku. Folwark prawdopodobnie istniał w okresie międzywojennym, jednak nie wymieniają go popularne księgi adresowe. Po 2. wojnie światowej na jego terenie znajdowała się Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Mapster:
6792 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 4266_Bojanowo_1933.jpg
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac neogotycki. Budynek wzniesiony na płd. skraju parku, na planie zbliżonym do kwadratu, fasadą skierowany na płd.-zach. (SW z S). Budynek piętrowy, nakryty dachem płaskim. Bryła podzielona jest na dwie części, węższą od południa i szerszą od str. północnej. W miejscu połączenia brył, od str. płn.-zach. umieszczono sześciokątną wieżę.

Park

Park z XIX w., zajmujący wraz z dworem dz. ewid. nr ...265/1 o pow. 1,3473 ha (Geoportal, 26.11.2017 r.).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa6 lat i 4 miesiące temu
Ignorancja serwisu Google Maps jest porażająca, a błędy skandaliczne. Na mapce zaznaczony jest oczywiście pałac w Zawadzie.