Siedmiorogów Drugi

Stan obecny

Własność J.S.T. albo ANR

Historia

Dwór z 1. poł. XVIII / XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1399 r., kiedy to należała ona do Pawła i Andrzeja Zimnowódzkich. Kolejnymi posiadaczami S. byli Siedmirogowscy, a w latach 1523-1561 Krzyccy h. Kotwicz. W 1556 r. Wolfgang Krzycki zapisywał żonie Jadwidze Pogorzelskiej 1500 złp. posagu. W tamtym czasie wieś miała 8 i pół lanu, z których płacono po 13 gr. z łanu biskupom poznańskim. W 1578 r. Maciej Szurkowski posiadał ¾ łanu osiadłego, 2 zagrodników i 2 komorników; Mikołaj Głogiński miał 1 i ¼ łanu oraz 1 komornika, zaś Jędrzej Pruszak Bieniewski 2 i 1/3 łanu osiadłego, 2 zagrodników, 1 komornika i 17 owiec. W zapiskach wieś znajdujemy także pod nieco zmienionymi nazwami Siedmirogów i Siedmiorogowo. W 1618 r. wzmiankowany jest Stanisław Bieniewski, do którego należało 6 i pół śladu osiadłego, 3 zagrodników, 2 rzemieślników i wiatrak. W 1620 r. Bieniewski procesował się z Maciejem Dąbrowskim, Nieżychowskimi i Czyżewskimi, synami Jana Góreckiego. Wzmianka nie podaje, co było przyczyną sporu. W tamtym okresie wieś albo jej część nosiła dziwną nazwę Półkpie, której etymologii niestety nie potrafimy wytłumaczyć. Dziedzic z czasem został starostą konińskim a potem osieckim. W 1639 r. Stanisław sprzedał owe Półkpie i Cielmice Stanisławowi Przyjemskiemu h. Rawicz za 63,5 tys. złp. Ten ożeniony był z Anną z Bnina Opalińską h. Łodzia, z którą miał córką Katarzynę. W 1661 r. taż procesowała się o „krzywdę w naznaczaniu posagu” z braćmi: Andrzejem i Piotrem Przyjemskimi. Andrzej ożenił się z Dorotą Rozdrażewską, z którą miał syna Aleksandra (1650-1694). Ten miał wprawdzie dwie żony, ale nie doczekał potomków. Na przełomie XVII i XVIII w. wieś przeszła w ręce Tworzyańskich h. Abdank. Rafał T. ożeniony był z Eleonorą Kręską, z którą miał syna Jana (1690-1764). Po śmierci pierwszej żony Rafał ożenił się z Ludwiką Mielżyńską h. Nowina z którą nie posiadał potomstwa. Jan i Katarzyna T. mieli dwie córki: Ludwikę zamężną za Rafała Krzysztofa Gurowskiego i Katarzynę zam. za Rafała Tadeusza Gajewskiego. Dziedzice byli także właścicielami Dryżyny w pow. wschowskim. Już w 1732 r. wybudowali w Siedmirogowie dwór, w którym rodziły się ich wnuki, np. syn Katarzyny i Gajewskiego – Jan Baptysta... etc. w 1757 r. Niestety nie wiemy, skąd w S. wziął się w latach 60. XVIII w. wojewoda smoleński Piotr Sapieha, który dziedzicem ustanowił sobie Wojciecha Szamockiego, podczaszego warszawskiego. Własność tę potwierdził sejm Rzeczpospolitej w latach 1773-75. Wojciech nie ożenił się i nie pozostawił potomstwa, dlatego po jego śmierci w 1778 r. dobra odziedziczył bratanek Antoni, syn Michała i Józefy Jarnowskiej, kawaler maltański. Nie pozostał on w S. na długo lecz wyprowadził się do Warszawy, gdzie w 1824 r. w cyrkule VII zaślubił Anielę Bolman. Miał z nią córkę Józefę i syna Henryka. Siedmiorogowo przez krótki okres trzymał Wit Modest Pomorski (1744-1800), a po jego śmierci dobra pozostawały jedynie pod zarządem posesorów – Smitkowskich. Nazwisko to spotykamy także w postaciach: Szmitkowscy i Schmitkowscy. Z czasem stali się oni właścicielami dóbr w Siedmirogowie. W 1842 r. jako dziedzica S. poznajemy Celestyna Smitkowskiego ożenionego z Anną Białkowską. Posesorem był w tym czasie Władysław Smitkowski ożeniony z Antoniną Święcicką. W poł. XIX w. dobra przeszły w ręce Teodora Mycielskiego h. Dołega, ożenionego z Ludwiką hr. Bispink. W 1879 r. w Lwówku ich syn Alfred hr. Mycielski (1849-1918) zaślubił Marię Antoninę Emilię Łącką (1855-1936), córkę Władysława i Antoniny hr. Skórzewskiej. Oprócz S. posiadali oni majętność Zimnowoda.
W 1885 r. wieś zwana wówczas Siedmiorogowo stanowiła dobra w pow. krotoszyńskim. Wraz z Cielmicami i Domanicami tworzyła okręg dominalny liczący ogółem 24 domy i 415 m-ców. Dobra liczyły 1366 ha, na co składało się 961 ha ziemi uprawnej, 65 ha łąk i 269 ha lasów. Czysty dochód gruntowy wynosił 11760,33 marek. Majątek Alfreda hr. Mycielskiego specjalizował się w hodowli bydła holenderskiego; posiadał też własną cegielnię oraz fabrykę serów. Alfred Mycielski mieszkał w pałacu w Zimnowodzie do swojej śmierci w 1918 r. Maria z.d. Łącka hr. Mycielska zmarła w 1936 r. w Poznaniu. W okresie międzywojennym Siedmiorogów stanowił wieś oraz majątek w pow. koźmińskim. Wieś w 1926 r. liczyła 750 m-ców. Wraz z folwarkami Cielmice i Domanice dobra Marii Mycielskiej liczyły 1334,37 ha, w tym 855,53 ha ziem uprawnych, 98,75 ha łąk i pastwisk, 360,8 ha lasów, 16,59 ha nieużytków i 2,7 ha wody. Czysty dochód gruntowy podawany jako podstawa do wyliczenia podatku wynosił 3908 talarów. Majątek nadal posiadał cegielnię. Specjalizował się w reprodukcji uznanych nasion zbóż. Nie wiemy kto z rodziny zajmował się folwarkiem po śmierci Marii, w ostatnich latach przed wybuchem 2. wojny św. Być może któreś z licznych dzieci brata Alfreda – Stefana Mycielskiego? W latach 1939-1945 wieś nosiła nazwę Siebenwald. Po wojnie dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Część wiejska otrzymała nową nazwę Siedmiorogów Pierwszy, zaś majątek oddalony nieco na wschód – Siedmiorogów Drugi. Utworzono tam Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo na pocz. lat 90. XX w. Od likwidacji PGR-u dwór stoi opuszczony i popada w ruinę.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Mapster:
6749 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 4169_Pogorzela_1940.jpg
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór barokowy. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi W-E, fasadą skierowany na południe, konstrukcji szkieletowej, parterowy, nakryty wysokim, mansardowym dachem łamanym krytym gontem. Po bokach fasady dwie alkierzowe wieżyczki, zaś pośrodku nieznaczny ryzalit nad którym wznosi się drewniana wystawka dachowa zwieńczona trójkątnie. Na obu kondygnacjach mansardy użytkowe poddasza z lukarnami. We wnętrzach zachowane stare podłogi oraz częściowo sztukateria.

Park

Park krajobrazowy. W parku ludowa rzeźba Chrystusa Frasobliwego z XVIII w.

Inne

Park krajobrazowy z XIX w. o pow. 6,371 ha (pomiar) wraz z dworem i stawami. W parku ludowa rzeźba Chrystusa Frasobliwego z XVIII w. Teren parku podzielono na dwie działki ewid. większą nr ...7/4 o pow. 4,1138 ha i mniejszą w płn.-zach. narożniku, nr ...4/2 o pow. 0,6156 ha. (Geoportal, 9.02.2018 r.) Niegdyś park stanowił ogród w stylu włoskim, posiadał zegar słoneczny i 12 rzeźb. Kanał i staw z wyspą zachowały się w szczątkowej postaci do dzisiaj. Na uwagę w parku zasługują pomnikowe dęby szypułkowe i jesiony.