Rościnno

Stan obecny

Archidiecezjalny Dom Rekolekcyjny w Rościnnie.

Historia

Pałac z k. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1218 r., kiedy to papież Honoriusz III wymienił ją wśród posiadłości klasztoru łekneńskiego. W 1282 r. sędzia ziemski poznański Mikołaj, nadał wieś dominikanom poznańskim. Nadanie to potwierdził król Przemysław II w 1282 i później w 1296 r. Kolejną wzmiankę o wsi znajdujemy u Jana Długosza i dotyczy ona roku 1283. Przez kolejne 250 lat wieś znajdowała się w posiadaniu kościoła, następnie stała się własnością szlachecką. Pod koniec XVI w. jej właścicielem był Jerzy hr. Latalski z Łabiszyna, a następnie jego synowie, komesi: Jerzy, Mikołaj i Stanisław. Jerzy (młodszy) miał syna Rafała, kolejnego dziedzica dóbr. W 1580 r. we wsi było pótora łanu osiadłego i 3 zagrodników. Mniej więcej w tym okresie Rościnno stało się jedną z miejscowości należących do klucza dóbr w Skokach i miało wspólnych z nimi właścicieli. W 1773 r. dziedzicem wsi był Mikołaj Radoliński. W tymże roku sejm wyznaczył komisję do rozgraniczenia Rościnna i Roszkowa od Lechlina i Przysieki. Radoliński był synem Józefa i Teresy Swiniarskiej. W 1780 r. wraz z braćmi zawarł kontrakt sprzedaży klucza skockiego, za kwotę 470 tys. złp., swemu wujowi Wincentemu Swiniarskiemu, synowi Mikołaja - podczaszego kaliskiego i Anny Bnińskiej. Po III rozbiorze Polski wieś znalazła się pod zaborem pruskim. W 1880 r. dla niemieckich właścicieli majątku wzniesiony został obecny pałac. W 1885 r. majętność Rościnno posiadała 602 ha obszaru i liczyła 8 domów ze 149 m-cami, w tym 135 katolików i 14 ewangelików. Na ogólny areał składało się 387 ha ziem uprawnych, 52 ha łąk oraz 59 ha lasów. Czysty dochód gruntowy wynosił 3698 marek. Gospodarstwo specjalizowało się w hodowli koni, hodowli i tuczu bydła rasy holenderskiej i owiec angielskich. Na pocz. XX w. dobra częściowo rozparcelowano. Po 1. wojnie światowej, ok. 1918 r. Rościnno stało się własnością Jana Gąsiorowskiego. W 1926 r. gospodarstwo pod jego zarządem liczyło 153,9 ha. Czysty dochód gruntowy podawany jako podstawa podatku wynosił 131 talarów. Dochód był tak niski, ponieważ gospodarstwo posiadało tylko 24 ha ziemi uprawnej. Resztę stanowiły głównie lasy (128,1 ha) oraz śladowo łąki, nieużytki i woda. Jeszcze w tym samym roku majątek znalazł się w rękach ks. Kazimierza Malińskiego, który przekazał dobra i pałac Arcybiskupowi Gnieźnieńskiemu i Poznańskiemu, Augustowi Hlondowi. Ten bywał w Rościnnie jeszcze przed 2. wojną światową i w pierwszych latach powojennych. W czasie wojny wieś nazwano Hammerfeld, zaś w pałacu miescił się obóz letni i szkoła dla młodzieży niemieckiej. Po 1945 r. obiekt został zwrócony Kościołowi. Zabrano jedynie las, pozostawiając kościołowi park i gospodarstwo wraz z gruntami. W 1978 r. pałac został gruntownie wyremontowany.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Strona internetowa Domu Rekolekcyjnego w Rościnnie;
Geoportal, Mapster:
http://www.amzpbig.com/maps/3368_Schocken_agronomische_1900.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac eklektyczny o skromnych cechach renesansowych. Budynek piętrowy, podpiwniczony, nakryty dachem płaskim krytym papą, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi SW-NE, fasadą skierowany na NW. Budowla posiada skrzydła po bokach, lekko zryzalitowane w obu elewacjach. Skrzydła są wyższe od korpusu ponieważ posiadają dodatkowe mezzanino. Każda z elewacji jest 13-osiowa, przy czym ogrodowa posiada trzy ryzality, zaś fasada tylko dwa po bokach. Nad każdym z 5 ryzalitów pałacu umieszczono ozdobne attyki, zaś dla uzyskania symetrii bryły, identyczną attykę zastosowano nad wejściem głównym. Drzwi do pałacu osłania skromny daszek wsparty na dwóch kolumnach. Wyjście ogrodowe osłonięte gankiem dźwigajacym balkon, poprzedzone schodami analogicznie jak w fasadzie.

Park

Park z k. XIX w. o pow. 9 ha. Park zachowany jest w swoich dawnych granicach. Jego większa część znajduje się obecnie w obrębie dz. ew. nr ...157. (Geoportal, 5.02.2017 r.). Wewnątrz parku znajduje się kilka stawów. Kompozycja przestrzenna parku pomimo upływu ponad 70 lat jest zachowana. Minimalne zmiany zaszły na południowej rubieży parku, gdzie drzewa dochodziły do nieistniejącej obecnie alejki obwodowej oraz przed pałacem, gdzie wcześniej znajdowało się podwórze gospodarcze. Teraz rośnie tam trochę samosiewów bądź młodych, powojennych nasadzeń. W kierunku płd.-wschodnim (SE) prowadzi wysadzana drzewami, biegnąca początkowo wąwozem aleja, na małą dziką plażę nad brzegiem Jez. Roscińskiego. Przed 2. wojną św. park liczył nie więcej niż 9,5 ha.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011