Osieczna

Stan obecny

Obecnie jest prowadzony remont dachu.
Szpital Rechabilitacyjno-Leczniczy dla Dzieci i Młodzieży

Historia

Obecnie mury średniowiecznego zamku wtopione są w manierystyczne założenie pałacowe. Zespół doczekał się wstępnego scharakteryzowania przez T. Jakimowicza. W latach 1981-82 przeprowadzono badania archeologiczno-architektoniczne. Pałac posadowiony jest poza miastem na sztucznie usypanym, płaskim cyplu położonym między brzegiem jeziora Łoniewskiego a rzeczką Zgnilec. Miejsce zamku nie było przypadkowe, charakteryzowało się bowiem naturalnymi walorami obronnymi. Miasto ulokowane zostało w roku 1393 i od początku związane było z rodziną Borków-Gryżyńskich. Najwybitniejszym przedstawicielem rodziny był Wojsław z Gryżyny- kasztelan santocki (1365-1373). W XV wieku z Osiecznej pisał się Maciej Borek z Nowego Miasta i Lipna- starosta wschowski, kasztelan nakielski (1442-1452), fundator kościoła Św. Ducha (przed 1436). Pierwsze dokumenty poświadczające o castrum i fortalicium pochodzą z 1472 roku co jednoznacznie wskazuje na rodzinę Borków jako fundatorów warowni. W roku 1512 zamek przeszedł w posiadanie Łukasza II Górki i taki stan rzeczy utrzymywał się aż do 1592 roku pomimo, że nowy właściciel nie uczynił zeń własnej rezydencji. Potem siedziba wielokrotnie zmieniała właścicieli i należała kolejno do: Czarnkowskich (1592-1618), Przyjemskich, Opalińskich, Gajewskich, Skórzewskich. W roku 1793 przeszła w posiadanie rodzin niemieckich. W latach 1598-1601 prowadzona była pierwsza poważna przebudowa średniowiecznej warowni. Jej inicjatorem był Adam Czarnkowski- kasztelan i wojewoda kaliski (1599-1614). Pamiątką tych prac jest tablica z herbem Czarnkowskich Nałęcz, manierystyczny portal oraz inskrypcja rozpoczynająca się słowami: Sibi et posterioritate. W roku 1665 założenie zostało strawione przez pożar a potem odbyła się jego odbudowa i przebudowa prowadzona przez Jana z Bnina Opalińskiego- wojewodę kaliskiego (1666-1678) i brzeskiego (1678-1684). W roku 1752 sporządzony został inwentarzowy opis rezydencji. Ostateczne prace nadające zamkowi obecny kształt nastąpiły pod koniec XIX wieku kiedy właścicielami była rodzina Heydebrandów oraz w latach 1908-1911 kiedy to berlińska firma Reimer i Korte przebudowała go na nowoczesny pałac.
Obecnie założenie posiada trzy skrzydła i jest otwarte od wschodu. Nie widoczne są mury pochodzące ze średniowiecza. Datowania zamku przysparza badaczom wiele trudności a zdania na ten temat są znacznie podzielone. Najpóźniej budowę zamku widziałby T. Jakimowicz bo w III ćwierci XV wieku. Inni budowę zamku widzieli by z działaniem Macieja Borka z Osiecznej zmarłego w 1452 roku. J. Romanow natomiast przesuwa fundację na XIV wiek. Ten sam badacz wyszczególnił siedem podstawowych faz rozwojowych zamku. Pierwotnie założenie posiadało czworobok murów obwodowych (24,9/25,5 m) i wypełnione było drewnianą zabudową. W XV wieku powstały trzy skrzydła murowane: zachodnie, północne i wschodnie oraz czworoboczna wieża w narożniku północno-wschodnim. Fazy III-V rozbudowy zamku doprowadziły do powstania nowych budynków rezydencjonalnych postawionych po zewnętrznej stronie kurtyn. Fazy VI i VII przypadły na XIX i XX wieku.