Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

robert rydwelskiMarek Kujawa

Wiekowo

Pappelberg

Województwo:wielkopolskie
Powiat:gnieźnieński
Gmina:Witkowo
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Prawdopodobnie własność J.S.T.
Wiekowo 71

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Pierwsza wzmianka o wsi Vecowo pochodzi z 1399 r. W tymże roku z Wiekowa pisał się niejaki Stanisław. Już w 2. poł. XV w. wieś była podzielona na Wiekowo i Wiekówko. Części dóbr znajdowały się także w rękach właścicieli Mielżyna, pieczętujących się herbem Nowina. W 1444 r. Stanisław Mielżyński wymienił na inne dobra część wsi tzw. "Jakubowską", z Mikołajem Królem z Wiekowa. W 2. poł. XV w. właściciele wsi zaczęli nazywać się Wiekowskimi. W 1486 r. Stanisław Wiekowski zapisał na połowie wsi 10 grzywien posagu i t. wiana żonie Annie. Kolejnym dziedzicem W. był ich syn Jarosław. O Wiekowie z tego okresu pisał Jan Łaski w swojej Liber Beneficiorum. Dziesięcinę snopową z łanów kmiecych i dziedzicznych pobierał pleban w Powidzu. Pozostałe podatki wymienione przez Łaskiego to dziesięcina po 6 groszy z łanu płacona przez kmieci i meszne z dymu płacone przez zagrodników. (meszne - podatek przysługujący parafii za odprawianie mszy w kościele; dym - gospodarstwo domowe zamieszkałe przez całą rodzinę. Zagrodnik - dosł. - posiadacz zagrody). Mielżyńscy występują w zapiskach jako dziedzice Wiekowa aż do XVII w. Jeszcze w XVI w. swoje części sprzedawali im Wiekowscy, np. Mikołaj w 1530, który sprzedał Wiekówko Mikołajowi Mielżyńskiemu za 50 grzywien. W tamtym okresie wśród dziedziców W. pojawiały się też nazwiska Brandowskich, Gradowskich. a w 2. poł. tegoż stulecia Jan Baranowski h. Jastrzębiec. Wtedy też ostatecznie wygasł ród Wiekowskich. W 1609 r. dziedzicem W. był Krzysztof Mielżyński, następie jego syn Adam ożeniony z Jadwigą Chłapowską h. Dryja (1617) i wnuk Władyslaw (1663). W 1684 r. współdziedzicem W. był Jan Raszewski, skarbnik wyszogrodzki. W 1696 r. spadkobiercy Mielżyńskich sprzedali swoje części synowi Jana - Władysławowi Raszewskiemu. Ten miał brata Franciszka, zaś któryś z nich córki: Rozalię i Annę. Rozalia ok. 1733 r. wyszła za Franciszka Trąmpczyńskiego, dzięki czemu ten otrzymał dobra w wianie. Po dwóch latach Trąmpczyńscy sprzedali W. Stanisławowi z Łukowa Zbyszewskiemu, za kwotę 10 tys. złp. W poł. XVIII w. potomkowie Zbyszewskich sprzedali wieś Marcinowi Radońskiemu, ten zaś w 1786 r. Franciszkowi Kosińskiemu, podkomorzemu królewskiemu. W 1788 r. współwłaścicielem Wiekowa był już Jan Smoleński ożeniony z Jadwigą Kozłowską. Pod koniec XVIII w. majatek był zadłużony, a do jego wykupu pretendował Ludwik Trzciński h. Dołega. Folwarkiem zajmowali się głównie zarządcy i dzierżawcy, np. Michał Zabłocki, a później Maciej Gawroński ożeniony z Anną Romiejowską. Na pocz. XIX w. we wsi na pewno wznosił się dwór, wzmiankowany przy chrzcie Prowidencji Brodnickiej w lutym 1802 r. W 1821 r. dzierżawcą W. był Jan Chełmicki, który w Podwiekowie zaślubił Michalinę Wstowską. Dziedzicami wsi byli Karol Brodnicki i Franciszka Kierska z Kiekrza h. Jastrzębiec. Mieli oni dziewięcioro potomstwa. Po Brodnickich dziedzicem Wiekowa został Wojciech Stanisław Kosiński h. Rawicz. Miał dzieci: Ewę i Hilarego. W 1885 r. Wiekowo stanowiło majętność o pow. 819,07 ha i dochodzie gruntowym 3716 marek. Wraz z Wiekówkiem i Podwiekowem liczyło 16 domów i 197 m-ców. Majątek posiadał cegielnię i wiatrak; specjalizował się w hodowli bydła holenderskiego. Nowy dwór na miejscu starszego budynku wzniesiony został w 1906 r. Majątek nie doczekał okresu międzywojennego, zapewne wcześniej został rozparcelowany. W 1930 r. wieś była siedzibą gminy w pow. witkowskim i liczyła 582 m-ców. Przebiegała tu linia kolejki wąskotorowej Anastazewo - Gniezno. We wsi znajdował się wiatrak A. Ziółkowskiego i rybołóstwo L. Dreczkowskiego. Resztówka po majątku ziemskim nie miała nawet 50 ha, gdyż nie została uwzględniona w księgach adresowych okresu międzywojennego. Po 2. wojnie światowej dwór w Wiekowie stał się zwykłym domem mieszkalnym.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Księga Adresowa Polski wraz z W. M. Gdańskiem..., 1926/27;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Mapster: 1755894 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi zbliżonej do NW-SE, fasadą zwrócony na NE. Budynek piętrowy, podpiwniczony, nakryty łagodnym dachem dwuspadowym mieszczącym poddasze, krytym papą, z niewielką trójkątną wystawką w osi wejściowej, wieńczącą nieznaczny ryzalit.

Park

Nieistniejący park z XIX w. zajmował działkę ewid. nr ...350 o pow. 1,6817 ha (Geoportal, 6.08.2017 r.). Obecnie cały ten teren stanowi nieużytki, jedynie na jego obrzeżach rosną nieliczne, pojedyncze drzewa.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.