Bieganowo

Stan obecny

Własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Historia

Pałac z pocz. XX w.
Bieganowo jest wsią bardzo starą, historia jej sięga czasów prehistorycznych, o czym świadczą ślady i pozostałości cmentarzysk oraz różne znaleziska. W 1210 r. zapisano imię Biegan, a pierwsza pisana wzmianka o wsi pochodzi z 1288 r. Wieś była własnością Grzynalitów Bieganowskich aż do XVII w. W czasach \"potopu\" w 1657 r. wojska cesarskie mające działać przeciw Szwedom spaliły Bieganowo. W 1729 r. właścicielem majątku był Franciszek Kowalski herbu Korab, który wybudował tu drugi drewniany kościół. Wieś następnie należała do Broniszów, Jana Sergiusza i Stanisława (1880 r. ). Poprzez małżeństwo Heleny Bronisz z Marianem Grabskim kolejnymi właścicielami aż do 1939 r. stali się Grabscy. Obecny pałac został zbudowany w latach 1914-1916 wg projektu Stefana Cybichowskiego dla Edwarda Grabskiego. 21 lutego 1911 r. w Poznaniu poślubił on Janinę Nepomucenę Prądzyńską herbu Księżyc. Z małżeństwa tego narodziło się ośmioro dzieci: Helena, Maria, Jan, Leon, Edward, Barbara, Bolesław i Teresa. Leon i Edward (syn) Grabscy działali od 1940 r. w Warszawie w konspiracyjnych Narodowych Siłach Zbrojnych. Byli uczestnikami powstania warszawskiego i obaj zginęli podczas działań bojowych. Po wybuchu wojny został razem z rodziną wysiedlony do Gniezna, a następnie trafił do Warszawy, gdzie włączył się czynnie do konspiracji. W połowie sierpnia 1944 r. został wraz z żoną i dwiema córkami wysiedlony z Warszawy i osadzony w obozie przejściowym w Pruszkowie. Stąd został wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec. Pracował m.in. jako robotnik przymusowy w Badische Uhren Fabrik GmbH w Furtwangen. Przebywał tam razem z żoną i dwiema córkami. Młodsza z nich - Teresa, nie przeżyła pobytu w obozie i zmarła z wycieńczenia w lipcu 1945 r. W 1946 r. Grabski wrócił do Polski. Nie mogąc osiąść w promieniu 100 km od swego majątku, zamieszkał najpierw w Krakowie, a następnie przeniósł się do Tarnowa, gdzie mieszkał w latach 1946-1950. Władze Polski Ludowej odmówiły mu prawa do emerytury. W Tarnowie m. in. pomagał córce i zięciowi w prowadzeniu niewielkiego sklepu żelaznego. W 1950 r. przeniósł się do Poznania, gdzie mieszkał aż do śmierci. Zmarł 8 marca 1951 r., a 12 marca 1951 r. został pochowany na Cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu.

Opis

Pałac eklektyczny z elementami neoklasycystycznymi. Budynek na planie wydłużonego prostokąta, z dachem łamanym, tzw. \"polskim\", z symetrycznie umieszczonymi alkierzami, stanowi klasyczny przykład tzw. \"kostiumu narodowego \". W osi wejściowej fasadę zdobi okazały portyk kolumnowy w wielkim porządku, zwieńczony trójkątnym frontonem. Od strony ogrodu znajduje się duży taras zdobiony rzeźbami.

Park

Park krajobrazowy z pocz. XX w. o pow. około 6 ha, położony na stoku opadającym w stronę rzeki Wrześnicy. Na skutek braku właściwej opieki park jest zaniedbany, aczkolwiek pozostaje w swoich granicach z pocz. wieku. Wcześniejsze założenie usytuowane było przed fasadą pałacu. Obecnie z wyjątkiem kilku drzew nie pozostał po nim ślad. Brak czytelnej kompozycji przestrzennej. Starodrzew reprezentowany jest przez około 30 gatunków drzew i krzewów w wieku 100-130 lat.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011