Wólka Kłucka

Stan obecny

W ruinie

Historia

Dwór z k. XVIII / pocz. XIX w.
Wólka Kłucka (dawniej W. Kłódzka) to wieś leżąca nad rzeczką Łosocina, w odległości 25 km na płn.-zachód od centrum Kielc. Folwark prawdopodobnie powstał tu dopiero w 2. poł. / końcu XVIII w., a ziemie te należały wcześniej do Kazanowskich z Grzymałkowa. W latach 80./90. dobra nabył Hugo Kołłątaj (1750-1812), polityk, mąż stanu, pisarz i publicysta, kanonik, geograf, historyk, etc. Był on jednym z twórców Konstytucji 3 maja. Został aresztowany po raz pierwszy w 1794 r. W Ołomuńcu napisał wielkie dzieło "Rozbiór krytyczny zasad historii o początkach rodu ludzkiego". Jako, że po zwolnieniu z więzienia w 1802 r. Kołłątaj wyjechał na Wołyń, budowę dworu w Wólce rozpoczął zapewne już przed 1794 rokiem. Przez wiele lat nic się tu nie działo, zaś majątkiem opiekowała się rodzina. Hugo miał dwóch braci: Rafała (1750-1833) i Jana (ur. ok. 1750). Rafał z żoną Józefą Grabińską h. Pomian mieli córkę Marię, zaś Jan, rotmistrz kawalerii narodowej, w 1770 r. ożenił się z Józefą Zofią Dunin-Karwicką h. Łabędź. Miał z nią czworo dzieci: Mariannę (1770-1836), zam. Krasicką; Antoniego (ur. 1770), Mikołaja (ur. 1770) oraz Eustachego (1772-1836). Ten ostatni mieszkał w Grzymałkowie, czyli 2 km na płn.-wschód od Wólki, a po ślubie z Barbarą Rudnicką h. Strzemię (1800-1864) postanowił dokończyć budowę rozpoczętą przez wuja. Ich pierwszy syn - Jan Rafał Hugon - urodził się w 1825 r. Został później członkiem Towarzystwa Rolniczego oraz urzędnikiem w Królestwie Polskim. Drugi - Eustachy Ignacy Antoni urodził się w 1830 r., zaś córka Zofia Maria urodziła się dwa lata później. W 1851 r. Zofia wyszła za Emiliana Sołtyka (1819-1889). Trudno powiedzieć, który z Kołłątajów zbudował w Wólce hutę żelaza. Zakład produkował do 8000 centnarów surowca rocznie, zaś żelaza kutego ok. 6000 centnarów.
Wieś w 1827 r. miała 26 domów i 234 m-ców. W efekcie reformy rolnej, 137 mórg ziemi należącej do Wólki podzielono na 22 gospodarstwa osadnicze. W skład majątku wchodziły także Kuźniaki, Palengi (Pałęgi), Filipy, Podłysów (dawniejszy Jastrząb), Skoki, Borki, Strawczyn, Hucisko, Drabów, Burdawa, Lasek, Niedźwiedź, no i oczywiście Grzymałków. Wszystkie te wsie zostały również podzielone na "osady". Grzymałków został odłączony od Wólki (albo odwrotnie) w 1879 r.
W 1888 r. W.K. dzieliła się na część wiejską oraz folwark, leżała w pow. kieleckim, gminie Snochowice i parafii Grzymałków. Do folwarku należało 439 mórg ziemi. Na mapie z pocz. XX w. widnieje on jako "Kopytowka", a z lat 40. XX w. Kopytowo, przy czym ta część wsi nosi również nazwę "Wólka Dworska".
W okresie międzywojennym W.K. nadal leżała w gminie Snochowice, ale księgi adresowe nie wymieniają tej wsi. Majątek najpewniej został rozparcelowany, a resztówka przeszła w ręce prywatne albo skarbu państwa. Po 2. wojnie światowej stan ten nie uległ większym zmianom.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11810095 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXVIII-7-C_Gruppe_Warschau_1915_LoC_G6965_s25_.G4.jpg
11799911 @ Deutsches Reich (Gen. Gov.) 1:50 000 - teren Polski II WŚ /1943 - 1944/
- plik mapy: 374-C-1_Miedziana_Gora_XI.1944_LoC_G6520_s50_.G4.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór klasycystyczny z elementami baroku. Budynek parterowo - piętrowy, fasadą skierowany na płd.-wschód, podpiwniczony i nakryty (niegdyś) czterospadowym dachem. W fasadzie umieszczono szeroki portyk kolumnowy (sześć kolumn plus dwie półkolumny po bokach), poprzedzony równie szerokimi schodami.

Park

Park z k. XVIII / XIX w. o pow. około 4 ha, niegdyś nieco większy (w kier. zachodnim), zachowany w dawnych granicach.

Inne

Rządcówka, 1830 r.
Spichlerz, 1830 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011