Skórnice

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z 1850 r.
Skórnice to wieś leżąca przy DK nr 42, nad Barbarką (dopływem Czarnej), w odległości 26 km na zachód od Końskich i 16 km na wschód od Przedborza. Odnotowana w dokumentach jako Skornycze (Długosz), Skornica i Skorwicza (XVI w.). W poł. XV w. wieś leżąca w parafii Fałków należała do Jana Gizickiego (Gizyckiego), a dziesięciny z łanów kmiecych odprowadzano dla kantorii sandomierskiej. W XVI w. dziesięciny płacono wikariuszom kolegiaty w Kurzelowie - jednemu o wys. 3 grzywien, zaś drugiemu pozostałą resztę. Pozostałe dochody (podatki, myta, meszne itd.) również szły do podziału dla wikariuszy. W 1508 r. wieś odnotowano w regestach poborowych powiatu opoczyńskiego, należała wówczas do Andrzeja Giżyckiego i płaciła 7 grzywien i 20 groszy poboru. Giżycki posiadał także Myślibórz i inne wsie. W 1577 r. Albert Radowski płacił pobór od 4 łanów i 1 zagrodnika). Później było jeszcze wielu właścicieli, a w 1827 r. we wsi znajdowało się 25 domów ze 192 m-cami. Wielki piec wybudowano już w 1815 r., w 1870 r. w hucie zatrudnionych było 70 osób, zaś roczna produkcja przynosiła dochód w wys. 15000 srebrnych rubli. W 1880 r. wyprodukowano 2760 centnarów, czyli ok. 1400 ton stali.
Istniejący już wcześniej dwór przebudowano około 1950 r., jednocześnie przekomponowano park, nadając założeniu kształt wzorowany na warszawskich "Łazienkach". W 1885 r. wieś składała się z folwarku, części wiejskiej oraz osady fabrycznej; leżała nad rzeką Czarną, w pow. koneckim, gminie Czermno i parafii Fałków. Folwark wraz z osadą Pikule wchodził w skład dóbr Czermno, o pow. 4469 mórg, w tym 588 mórg roli i 3280 mórg lasów. Resztę stanowiły bagna, łąki i nieużytki. Wieś Skórnica miała łącznie 58 domów i 397 mieszkańców. Właścicielem był wówczas Henryk Cichowski h. Wąż, ożeniony z Teresą Łubieńską h. Pomian. W 1887 r. urodził się ich syn Kazimierz Józef Ambroży, późniejszy działacz komunistyczny, a w 1892 r. (już w Skórnicy) Henryk Czesław - duchowny katolicki i teolog. Bracia mieli ponadto pięcioro rodzeństwa.
Huta zawiesiła działalność w 1901 r. z powodu ogólnoświatowego kryzysu. Kazimierz w 1910 r. ożenił się z Janiną Podgórską (1890-1953). Mieli dwoje dzieci: Jadwigę (1911-1997) i Zbigniewa (1917-1956). Z drugą żoną Wiktorią Lisowską (ślub w 1925) mieli syna Kazimierza (1926-1941). Prawdopodobnie rozwiódł się z nią, a w 1936 r. ożenił po raz trzeci, z Felicją Apisdorf i miał z nią syna Stanisława Gabriela (ur. 1937).
W 1930 r. wieś leżała w gminie Czermno i powiecie Końskie, a liczba m-ców wzrosła do 503. Dobra ziemskie podzielone były pomiędzy dwie właścicielki: Teresę Cichowską (541 ha), zmarłą w 1939 roku i Zofię Kotarską (555 ha). Zofia (1889-1983), czyli siostra Kazimierza, w 1921 r. wyszła za Stefana Kotarskiego (1879-1960). Po 2. wojnie światowej majątek Cichowskich został przejęty przez skarb państwa i rozparcelowany.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11781300 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXVII-7-D_Gruppe_Warschau_1915_UWar.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony w południowej części parku, na rzucie prostokąta i fasadą skierowany na płd.-zachód. Budynek parterowo-piętrowy, z wieżą od strony płn.-zach. Budynek otoczony jest wodą, a mosty na podjazd prowadziły od str. płn.-zach i płd.-wsch.

Park

Park o pow. ok. 2,9 ha, przed 1945 r. rozciągał się aż do drogi w kier. płn.-wschodnim i miał ok. 3,5 ha. Przy pomiarze nie uwzględniamy stawów leżących w płd. części założenia. Ich kształt sugeruje, że pierwszy od strony zach. (nieregularny, na osi dworu), był elementem ozdobnym i tworzył system wodny wraz ze stawem północnym, natomiast dwa dalsze w kier. płd.-wschodnim (prostokątne), zapewne były hodowlane. Stawy powstały w miejscu wcześniejszych wyrobisk surowca dla huty.

Inne

Spichlerz.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011