Raszków
Województwo:świętokrzyskie
Powiat:jędrzejowski
Gmina:Słupia Jędrzejowska
Rodzaj obiektu:Dwór
Powiat:jędrzejowski
Gmina:Słupia Jędrzejowska
Rodzaj obiektu:Dwór
Rejestr zabytków
Zespół:pałacowy, nr rej.: A.143/1-3 z 5.12.1957 i z 20.05.1970Stan obecny
Dwór na terenie byłego folwarku - opuszczony.We wschodniej cz. wsi znajduje się piękny "Pałac Seniora", tel. 606359909 - Jest to współczesny Dom Opieki wybudowany na bazie budynku szkoły podstawowej. Obiekt posiada własny park ozdobny, nie mający nic wspólnego ze starym parkiem dworskim.
Historia
Dwór z k. XVIII / poł. XIX w.Raszków to wieś leżąca w odległości 14,5 km na SE od Szczekocin i 4,5 km na S od Słupi. O wsi "Rasków" leżącej w par. Słupia pisał Jan Długosz. Należała ona między innymi do Jana i Mikołaja h. Odrowąż. Było tu 21 łanów kmiecych, które dawały dziesięcinę o wartości 15 grzywien dla prepozytury krakowskiej. Już wtedy we wsi wznosiły się dwa dwory rycerskie i karczma, ponadto swoją ziemię posiadali zagrodnicy. Z dwóch folwarków dziesięcinę o wartości 4 grzywien składano plebanowi w Szczekocinach. Na przeł. XVI i XVII w. wieś odnotowano w regestach poborowych powiatu lelowskiego. Miała wówczas 20 półłanków kmiecych, karczmę z ćwiercią roli, 3 zagrodników z rolą, 3 komorników z bydłem i 5 bez bydła oraz 2 rzemieślników. W XVII w. do Raszkowa przybyli Arianie, którzy założyli tutaj swój zbór. W poł. XVII w. odbyły się tutaj 3 synody Braci Polskich; w 1690 r. ministrem zboru ("zbór" to nie budynek, słowo oznacza zgromadzenie ludzkie, organizację religijną) był Andrzej Sajowicz. Po powrocie katolików Arianie zostali wygnani i z czasem zapomniani. Pierwotny dwór we wsi został wystawiony już ok. 2. poł. XVIII w. Rozbudował go Stanisław Kostka Wielogłowski h. Starykoń (1730-1801), marszałek woj. krakowskiego, miecznik woj. krakowskiego, etc... Zacny miecznik miał aż cztery żony. Pierwszą była Joanna Zborowska h. Jastrzębiec, z którą miał córkę Mariannę zam. Stojeńską. Drugiej nazwiska nie znamy, trzecia to Barbara Siemianowska h. Grzymała (nie miał z nimi dzieci), za to z czwartą spłodził ich jeszcze sześcioro, w tym syna Feliksa (1770-1810), ożenionego z Julianną Męcińską h. Poraj.
W 1827 r. we wsi były 43 domy z 385 m-cami. Dwór został wyremontowany i rozbudowany około połowy XIX w. Wieś leżała wówczas w pow. włoszczowskim, gminie i parafii Słupia. Na majątek w 1887 r. składały się: folwark Zagórze, nomenklatura Bolesławów; razem 1320 mórg, w tym Raszków 1053 morgi. Około połowę tego terenu stanowiły ziemie uprawne - 544 morgi, ponadto było 106 mórg łąk i pastwisk, 377 mórg lasów i 25 mórg nieużytków. Na terenie folwarku znajdowało się 8 budynków murowanych, czyli m. innymi oficyna i kuchnia dworska oraz 12 drewnianych, w tym stajnie, stodoły i owczarnie. Ponadto we wsi była cegielnia i browar. Oprócz produkcji rolnej w Raszkowie wydobywano torf. Na polach obowiązywał płodozmian 6 i 8 polowy. We wsi znajdowało się także 69 gospodarstw osadniczych, do których należało 468 mórg ziemi. Ponadto 6 osad było we wsi Wielopole, a mieszkający w nich chłopi posiadali 57 mórg ziemi.
W 1893 r. majątek nabył na subhaście Julian Wincenty Sikorski h. Kopaszyna (ur. ok. 1836). Jego żoną była Stefania Ludwika Marianna Blaska (ur. ok. 1845). Mieli troje dzieci, w tym urodzonego w 1880 r. syna Antoniego. Ten oficjalnie odziedziczył majątek po swoim ślubie z Marią Emilią Suchecką h. Poraj, w 1900 roku. Miał z tąż Emilią siedmioro dzieci: Zofię, Stefanię, Kazimierza (ur. 1910), Jerzego, Tadeusza, Władysława oraz Annę Marię (1912-1996), zamężną za barona Witolda Lewartowskiego.
W 1930 r. wieś liczyła 605 mieszkańców. Właścicielem dóbr o pow. 336 ha nadal był Antoni Sikorski. Jak na wieś która nie była siedzibą gminy, znajdowało się tu sporo firm, sklepów i osób świadczących usługi, np handel bydłem J. Szapszewskiego, cieśle W. Domagała i L. Wrona; fryzjer S. Musiał, Spółdzielnia "Pomoc", kowal W. Czerwiński, murarz B. Domagała, sklepy spożywcze P. Czerwińskiego i J. Gajosa i inni. Po 2. wojnie światowej majątek Sikorskich został znacjonalizowany i rozparcelowany. Dwór stanowił mieszkania, a w 1986 r. został opuszczony i od tego czasu niszczeje.
Źródła:
Opencaching.pl, link: https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP8JW2
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
13543 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P46-S30-D_GOLENIOWY_1936.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!
Opis
Dwór wzniesiony w północnej części parku, w dł. osi W-E, fasadą skierowany na południe, parterowy i nakryty mansardowym, łamanym dachem. W fasadzie nieznaczny, piętrowy ryzalit zwieńczony trójkątnie. Analogiczna wystawka w elewacji północnej.Park
Park, XIX / XX w. o pow. 6,76 ha, zachowany w dawnych granicach. Wewnątrz parku rozległe polany, powstałe na skutek wykarczowania części drzew.Inne
Spichlerz i stodoła (w ruinie), poł. XIX w.Brama, mur., 1850 r.
We wsi:
"Pałac Seniora"
tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.