Rakoszyn

Stan obecny

Dwór nie istnieje.
Teren prywatny albo JST.

Historia

Dwór z przeł. XIX i XX w.
Rakoszyn to wieś leżąca 16 km na zachód od Jędrzejowa. Pierwsza wzmianka o wsi "Rakoszino" pochodzi z 1153 r., kiedy to arcybiskup Jan nadał R. wraz z innymi wsiami klasztorowi cystersów w Brzeźnicy (Jędrzejowie). Już w połowie XV w. (albo wcześniej) wybudowano we wsi kościół parafialny. Folwark, karczma, zagrodnicy i młyn płaciły klasztorowi dziesięcinę, zaś kmiecie oddawali daniny w naturze, czyli koguty, jaja, sery oraz tzw. osep i odrabiali "powab". W XVI w. wieś leżała w pow. lelowskim. W 1581 r. właścicielem był Kacper Kempiński, który płacił pobór od 2 i pół łanu kmiecego, 7 zagrodników bez roli, 1 komornika z bydłem, 4 komorników bez bydła i 1 rzemieślnika. W 1780 r. na miejscu starego kościoła dziedzic Tomasz Kaliński wybudował nową świątynię.
W 1827 r. we wsi znajdowały się 22 domy z 255 m-cami. W 1874 r. R. dzielił się na wieś oraz folwark i leżał w pow. jędrzejowskim, gminie Nagłowice, przy "drodze bitej do Szczekocin". We wsi znajdował się drewniany kościół parafialny, tartak parowy i gorzelnia. W 1874 r. w skład dóbr o pow. 2196 mórg wchodził także folwark Ignaców. Z tego Rakoszyn obejmował 1921 mórg, na co składało się 467 m. ziemi uprawnej, 86 m. łąk, 9 m. pastwisk, 1284 m. lasów, 38 m. nieużytków i 37 m. wody. Na 275 mórg w Ignacewie składało się 269 mórg roli, zaś resztę stanowiły nieużytki. W folwarku były 2 domy murowane i 2 drewniane; na polach zaprowadzony był płodozmian 16 polowy. W Rakoszynie było ponadto 20 gospodarstw osadniczych, a mieszkający tam włościanie posiadali 158 mórg ziemi. Na pocz. XX w. właścicielami majątku byli zapewne Biernaccy. Gospodarstwo Wincentego Biernackiego w 1930 r. posiadało 349 ha gruntów. Część wsi z ziemią o pow. 130 ha należała także do ks. Janusza Radziwiłła z Nagłowic. Po 2. wojnie światowej dawne dobra rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Dwór uległ zniszczeniu na skutek pożaru w 1990 r.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
13544 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P46-S30-E_CHLEWICE_1936.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór był drewniany i zlokalizowany w południowej części zespołu, fasadą skierowany na wschód, a od południa prowadziła doń aleja dojazdowa zakończona okrągłym podjazdem na osi. Folwark leży kilkaset metrów na wschód od wsi, a obecnie ta jej część nazywana jest "Resztówką".

Park

Park dworski z przeł. XIX/XX w. o pow. 4,9 ha., zachowany w granicach sprzed 1945 r. W obrębie drzewostanu wykarczowany niewielki obszar w części północnej.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011