Przyłęczek

Stan obecny

Dwór nie istnieje.
Teren prywatny albo JST

Historia

Dwór z XIX w.
Przyłęczek to wieś leżąca nad rzeką Mierzawą, w odległości 8 km na NE od Wodzisławia. Przez stulecia miała wielu właścicieli, a w 1827 r. było tu 19 domów i 148 mieszkańców. W 1887 r. wieś leżała w pow. jędrzejowskim, gminie Wodzisław i parafii Piotrkowice. Dobra obejmowały 1017 mórg i składały się z folwarku miejscowego oraz folwarku Mierzawa. Na skutek uwłaszczenia chłopów we wsi powstały gospodarstwa osadnicze. W P. było ich 12 z gruntami o wielkości 260 mórg, a w Mierzawie 16 z 244 morgami ziemi.
Na pocz. XX w. majątek należał do rodz. Wielopolskich h. Starykoń. Ich służącymi byli Kazimierz Kubik z żoną Agnieszką z Caków, mieli córkę Felicję (ur. 1891). W majątku pracował także karbowy Andrzej Sokala, a we wsi mieszkali m.in. Antoni Janocha i Wincenty Strzeszkowski. Przed 1930 r. 270-hektarowe dobra Wielopolskich kupił Jan Eustachy Kowerski h. Białynia (1882-1948), syn Jana Stefana Antoniego i Jadwigi Teresy Malinowskiej. Zapewne dokupił on ziemi, bo księga adresowa z 1930 r. podaje obszar 345 ha, zaś sąsiedniej Mierzawy - 214 ha; należała wówczas do Jana Sowińskiego. W Przyłęczku znajdował się także młyn należący do I. Wójcika.
Jan Kowerski miał syna Wojciecha Jana (1909-1980), ożenionego z Jadwigą Marią Mazaraki h. Newlin (1911-2003) oraz córkę Marię (1912-1982) zamężną za Jerzego Zawadzkiego. Dwór odziedziczył Wojciech, który z żoną Jadwigą miał m.in. syna Jana Marka (ur. w 1937 r.). Mieszkali oni we dworze aż do 1945 r. Dziedzic w czasie wojny przystąpił do organizacji "Uprawa", a jego żona do Wojskowej Służby Kobiet AK. Od listopada 1944 r. we dworze ulokował się sztab 2. PPL AK z dowódcą Eugeniuszem Kaszyńskim ps. "Nurt" i Stanisławem Pałacem ps. "Mariański". Wojciech wyjechał z Przyłęczka w grudniu 1944, a żonę z dziećmi wypędzili Rosjanie. Gdy wkraczali do wsi w styczniu 1945 r., "Nurt" udawał pracownika dworskiego.
W latach 50. na bazie folwarku utworzone zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Dwór przez lata popadał w ruinę i został ostatecznie rozebrany w latach 80. XX w. PGR zlikwidowany został na mocy ustawy rządu J.K. Bieleckiego, pod koniec 1991 r.
Źródła:
Wyborcza.pl, art. Janusza Kędrackiego z 4.10.2020 r. "Odkrywamy Świętokrzyskie. "Nurt" tam we dworze kwaterował i udawał dworskiego pracownika."
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
1755935 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P46-S30-I_WODZISLAW_POD_JEDRZEJOWEM_1936.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

W północnej części parku wznosi się budynek, który być może został wybudowany na fundamentach rozebranego dworu, a może był tylko oficyną? Jest parterowy i nakryty dwuspadowym dachem, fasadą skierowany na NW. Od tamtej też, północnej strony, prowadził podjazd do dworu. Bez gruntownych badań terenowych, tylko na podst. samych map, nie jesteśmy w stanie stwierdzić nic więcej.
Układ przestrzenny zespołu całkowicie przekształcony. Z dawnego podwórza zachowało się kilka budynków gospodarczych.

Park

W parku zachowało się zaledwie kilka drzew, w jego dawnym płn.-wschodnim narożniku.