Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Nieciesławice

Нецеславице

Województwo:świętokrzyskie
Powiat:buski
Gmina:Tuczępy
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Park:pozostałości, nr rej.: A.78 z 8.02.1958

Stan obecny

Wiejski Dom Kultury Nieciesławice.

Historia

Dwór z XIX w.
Nieciesławice to wieś leżąca 10 km na południe od Szydłowa i ok. 14 km na płn. wschód od Stopnicy. Pod koniec XIX w. tak opisywano jej położenie: "na lewo od drogi bitej ze Stopnicy do Staszowa, o osiem wiorst od Stopnicy". Pierwszą wzmiankę znajdujemy w "Liber Beneficiorum" Jana Długosza, który odnotował "Naczasslawicze”. W XV w. we wsi były łany kmiece i folwark, składające dziesięciny dla plebana w Tuczapach. W 1750 r. we wsi urodził się ks. Hugo Kołłątaj, kanonik krakowski, później mąż stanu i publicysta z epoki sejmu 4-letniego i powstania z 1794 r., jeden z twórców Konstytucji 3 maja.
W 1827 r. wieś miała 23 domy z 207 mieszkańcami. Dwór wybudowany został na miejscu starego drewnianego, dla XIX-wiecznych właścicieli Oppeln-Bronikowskich. Bywał tu pisarz Stefan Żeromski (1864-1925), który wizytę we dworze opisał w swoich "Dziennikach". W tamtych czasach dwór słynął ze swojej znakomitej biblioteki. W 1868 r. we dworze urodził się Bolesław Oppeln-Bronikowski, zmarły w 1923 r.
Ok. 1885 r. wieś leżała w pow. stopnickim, gminie i parafii Tuczepy. Obejmowała wraz z folwarkiem 625 mórg, w tym 303 m. ziemi uprawnej, 56 m. łąk, 67 m. pastwisk, 144 morgi lasu i 55 m. nieużytków. Na terenie wsi było 13 budynków drewnianych, a na polach majątku zaprowadzono płodozmian 6 i 8 polowy. We wsi było ponadto 34 osadników, którzy posiadali 132 morgi ziemi. Pod koniec stulecia dziedzicem N. (?) był Stefan Oppeln-Bronikowski h. Osęk (1858-1908), syn Hilarego (1822-1862) i Józefy Psarskiej, ożeniony z Kazimierą Strzelecką h. Jastrzębiec. Dane podajemy za Minakowskim, nie mając jednakowoż pewności co do formalnego stanu posiadania. Równie dobrze właścicielem mógł być Bronisław O-B, urodzony w 1895 r. i ożeniony z Zofią Mieszkowską h. Mora, zm. w 1962 r. Mógłby on być synem Bolesława, ale nie zgadzają się daty w WGM i na tabliczce pamiątkowej we wsi. Jedyną 100% przesłanką jest nazwisko właścicielki z Księgi Adresowej 1930 - Zofia Bronikowska. Możliwe, że chodzi jednak o Zofię - córkę Stefana i Józefy Psarskiej. Mieli oni łącznie czworo dzieci: Leona (1886-1939), ożenionego z Haliną Psarską; Józefa (1888-1943), ożenionego z Marią Fundament-Karśnicką h. Jastrzębiec; Marię (1889-1964), zamężną za Lucjana Rubacha oraz w.w. Zofię (1890-1972), zamężną za Władysława Psarskiego h. Jastrzębiec. Władysław brał udział w powstaniu warszwskim jako "Jastrzębiec" i zginął dnia 17 sierpnia 1944 r. Mieli z Zofią sześcioro dzieci: Zygmunta (1917-1919), Marię (ur. 1919), Danutę (1920-2001), Alinę (ur. 1924), Irenę (ur. 1926) oraz Wojciecha (1928-2007) który również walczył w powstaniu pod pseudonimem "Nałęcz". Po wojnie ożenił się z Marią Emilią Cybulską i miał z nią czworo dzieci.
Jak już wspomnieliśmy, w 1930 r. oficjalną właścicielką 318-hektarowego majątku była Zofia Bronikowska, ponadto we wsi był sklep spożywczy H. Geclewicza. Po wojnie dobra Bronikowskich zostały zabrane i rozparcelowane przez Skarb Państwa Polskiego. W okresie powojennym dwór został rozebrany, a na jego miejscu wybudowano Dom Kultury.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11799684 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P46-S32-H_1936_LoC_G6520_s25_.P6.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Współczesny budynek Domu Kultury / świetlicy, wznosi się w miejscu dworu i fasadą skierowany jest na południe.

Park

Pozostałości parku dworskiego z XIX w. o pow. 3,28 ha. W swoich granicach sprzed 1945 r. park miał 4 ha, a brakujący fragment to pas drzew w północnej części parku.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa7 miesięcy temu
Proszę o pomoc w ustaleniu genealogii XIX - wiecznych właścicieli Oppel-Bronikowskich. Czy Bronisław był synem Bolesława? Czy Zofia - właścicielka w 1930 r. - to córka Stefana, czy żona Bronisława Oppeln-Bronikowskiego?