Mnichów

Stan obecny

Prawdopodobnie własność prywatna

Historia

Dwór z lat 20. XX w.
Mnichów to wieś leżąca nad rzeką Nidą, w odległości 7,5 km na N/NE od Jędrzejowa, niegdyś przy "drodze bitej z Jędrzejowa do Chęcin". Pod koniec średniowiecza wieś nosiła nazwę Michów i była siedzibą rodową Michowskich, którzy wybudowali tu zameczek obronny na wyspie oraz kościół parafialny (w XV w.). Na jego miejscu w 1770 r. nową świątynię wybudował Stefan Dunin na Smogorzewie Wąsowicz (Sł. Geogr.). W folwarku pracowali kmiecie, którzy dziesięciny odprowadzali dla miejscowego plebana. Własne łany posiadali także zagrodnicy, ponadto we wsi znajdował się młyn oraz karczma. Pierwszym znanym dziedzicem był Marcin Michowski h. Rawa. Później wieś miała jeszcze wielu właścicieli, a w 1827 r. Mnichów był wsią prywatną; było tu 13 domów z 77 mieszkańcami.
W 1885 r. wieś leżała w gminie Brzegi i miała wraz z Rudkami 5909 mórg obszaru, w tym Mnichów 4935 mórg. Na obszar ten składało się 594 m. ziemi uprawnej, 242 m. łąk, 125 m. pastwisk, 3846 m. lasów i 128 m. nieużytków. Na terenie folwarku wznosiło się 6 budynków murowanych i 26 drewnianych. Na polach majątku zaprowadzony był płodozmian 13 polowy. Miejscowy kościół był filią parafii w Mokrsku liczącej 1275 "dusz". W skład majątku wchodziły także folwarki: Ujazd, Ossowa i Munrowa; nomenklatury: Rudka, Wyspa, Malinówka i Kozie Drogi oraz wsie: Ossowa, Mzurowa, Miąsowa, Wygoda, Bizerendki, Szczepanów, Smyków oraz osada włościańska Zielonka. Majątek posiadał własną gorzelnię, młyn wodny, tartak, cegielnię i piec wapienny, a to w związku z występującymi w okolicy bogatymi złożami kamienia wapiennego.
W 1930 r. wieś leżała w pow. jędrzejowskim i liczyła 659 mieszkańców. Właścicielem dóbr o pow. 2000 ha był Wacław Jaskłowski. Eksploatacją lasów zajmowały się 2 spółki: Kaminer L. i S-ka oraz Rozenberg L. i S-ka. Ponadto we wsi byli: kowal Budkiewicz, krawiec M. Młynarski, murarz J. Woźniak, rzeźnik I. Goldłust, szewc J. Biesaga i zakład wyrobów tytoniowych M. Florkiewicza. Po 2. wojnie światowej dawne dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Księga adresowa Polski..., 1930
Geoportal;
Mapster:
11809929 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/025K_Westl_Russland/XXIX-7-C_Gruppe_Warschau_1915_LoC_G6965_s25_.G4.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Budynek drewniany, parterowy i nakryty dwuspadowym dachem, fasadą skierowany na południe. Wejście w ryzalicie zwieńczonym trójkątną wystawką. W elewacji północnej taras.

Park

Park, XVIII, 2 poł. XIX w. Park dość mocno przerzedzony, o ogólnej pow. 7 ha. Jego środek zajmują obszerne polany, a w zach. części znajduje się duży staw (1,4 ha).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011