Lasocin

Stan obecny

Ruiny.
Własność prywatna

Historia

Pałac z pocz. XIX w.
Lasocin to wieś leżąca 10 km na płn.-wschód od Oleszna i tyleż samo na płn.-zachód od Łopuszna. Miała wielu właścicieli, a na pocz. XIX w. Ludwika Kołłątaj z Niemojewskich wybudowała we wsi opisywany pałac w otoczeniu parku. W 1827 r. we wsi było 27 domów z 256 m-cami. W 1833 r. założono tu hutę żelaza. Dobra składały się w 1866 r. z folwarków: Lasocin i Wysoka Góra oraz wsi: Lasocin, Ewelinowo, Skałka oraz Niemiecka Skałka. Ogólny obszar wynosił 3464 mórg. Ponadto w Lasocinie było 40 gospodarstw osadniczych, które posiadały łącznie 639 mórg ziemi. W 1885 r. Lasocin leżał w pow. włoszczowskim, gminie Oleszno i parafii Mnin. Pod koniec XIX w. właścicielem został Sergiusz Edward Stanisław Niemojewski h. Wieruszowa, ur. we Włoszczowej w 1865 r., jako syn Stanisława (1834-1907) i Katarzyny ks. Golicyn h. Pogoń Litewska (1844-1919). Po raz pierwszy ożenił się w 1886 r. z Polą Martą Wodzińską h. Jastrzębiec (1867-1917) z którą nie miał potomstwa. Drugą żonę - Emilię Szulc - zaślubił ok. 1900 r. i miał z nią syna Konrada Władysława (1901-1958). Emilia prawdopodobnie zmarła, a około 1904 r. Sergiusz ożenił się z jej siostrą Matyldą. Miał z nią synów Edwarda (1905-1935) i Józefa (1909-1985). Edward z żoną Krystyną Karsch miał dwóch synów: Stanisława i Ludwika, zaś Józef z Heleną Morawską trzech: Michała, Witolda i Józefa. Księga adresowa z 1930 r. podaje jako właścicieli "sukcesorów" Sergiusza Niemojewskiego, jednak oficjalną właścicielką była wdowa po Edwardzie - Krystyna. Z całą pewnością w pałacu mieszkali jej synowie Stanisław i Ludwik.
Wieś w 1930 r. liczyła 515 mieszkańców, było tu Kółko Rolnicze, Spółdzielcze Stowarzyszenie Spożywcze "Jedność", tartak "Lasocin", 3 sklepy spożywcze, szewc Ch. Blumensztajn i inni. Pałac posiadał własną elektrownię, a także telefon i centralne ogrzewanie. Właściciele opuścili majątek po wkroczeniu Niemców we wrześniu 1939 r., a dziedziczka wyjechała do Kielc. Po 2. wojnie światowej nie powróciła do majątku, nie miała zresztą po co, bo dobra przejął Skarb Państwa, a ziemie zostały najpewniej rozparcelowane. Pozostałości folwarku zagospodarowała Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Łopusznie, a w 1977 r. powstała tu RSP Lasocin. Pałac został opuszczony w 1958 r. i od tego czasu popadał w ruinę. W 1997 r. został wystawiony na sprzedaż i prawdopodobnie nie znalazł nabywcy.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
16561 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P45-S30-B_OLESZNO_1936.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony pośrodku parku, na planie prostokąta, w dłuższej osi N/NW-S/SE, fasadą skierowany na wschód. Do centralnego korpusu dostawione były dwa poprzeczne skrzydła, tworzące ryzality na skrajach dłuższych elewacji budynku. W obu elewacjach krótszych, dodatkowe parterowe przybudówki, prawdopodobnie z bocznymi wejściami. Obecnie budynek jest w ruinie, całkowicie pozbawiony dachu.

Park

Park krajobrazowy o pow. 6,1 ha, z czego 0,6 ha w cz. wschodniej stanowi łąkę. Park ozdobny w Lasocinie zajmował wcześniej cały trójkąt zawarty pomiędzy lokalnymi drogami od str. płd. zachodniej i rozciągał się w kier. północno-wschodnim. Obecnie park zajmuje dz. ewid. nr ...753/16. Ponadto w skład zespołu dworskiego wchodziło podwórze gospodarcze w płd. wschodniej części i 1-hektarowy sad w północnej. Cały park obejmował przed 1945 r. 9,95 ha, zaś cały zespół dworski - 12 ha. W kier. wschodnim (do Mnina) zachowała się częściowo zabytkowa aleja lipowa.

Inne

Zabudowania gospodarcze: oficyna, dwie obory, spichlerz, budynek gospodarczy, brama i ogrodzenie z 2. poł. XIX w.
We wsi:
Kościół neoromański, 1930-52, par. pw. świętego Michała Archanioła, wybudowany na miejscu starszego, drewnianego, w 1952 r. przeniesionego do wsi Stodoły
Zabytkowy cmentarz z XIX w. (nr rej.: A.549 z 14.06.1988)
Chata, drewn., kryta strzechą, XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011