Kwasów

Stan obecny

Teren JST albo prywatny.

Historia

Dwór z 4. ćw. XIX w.
Kwasów to wieś leżąca 6,5 km na wschód od Stopnicy. W XV w. opisywana przez Jana Długosza, była własnością Jana z Rytwian, kasztelana krakowskiego. W sąsiednim Mietlu dziedziczką była Dorota, właścicielka także Dziewięczyc k. Działoszyc. W 1827 r. było tu 15 domów ze 122 m-cami. Do 1868 r. wieś wchodziła w skład majętności Mietel. Ówczesny właściciel Wilhelm Gottschalk nabył Kwasów w 1862 r. od Kuczewskiego. Wybudował tu okazały dwór w otoczeniu pięknego parku, a gospodarstwo unowocześnił i podniósł do wysokiej kultury rolnej. Ziemia dworska obejmowała obszar 409 mórg, a na polach zaprowadzony był płodozmian 11-polowy. W 1885 r. Kwasów dzielił się na wieś i folwark; leżał w pow. stopnickim, gminie Oleśnica i parafii Pacanów. Oprócz folwarku we wsi było 28 gospodarstw osadniczych, do których należało łącznie 87 mórg ziemi.
Po 1920 r. majątek został zapewne rozparcelowany, a na bazie folwarku powstała firma hodowli nasion "Udycz" Spółka Akcyjna. Firma miała siedzibę w Warszawie i nawet emitowała swoje obligacje. Po 2. wojnie światowej utworzono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo na pocz. lat 90. XX w.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11802971 @ Sonderausgabe ehem. Polen 1:25 000 - niemieckie powiększenie WIG100 /1939 - 1945/
- plik mapy: 4732-1_Stopnica_NW_c.1944_UW.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór klasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dł. osi N-S i fasadą skierowany na wschód, podpiwniczony, parterowy i nakryty dwuspadowym, naczółkowym dachem z mieszkaniami w szczytach. Pośrodku fasady centralnie umieszczony portyk kolumnowy małego porządku, dźwigający belkowanie i trójkątny fronton z oculusem. Zwieńczenie elewacji i tympanon zdobione gzymsem konsolkowym. Od strony zachodniej w dachu szeroka, 4-osiowa wystawka dachowa.
Północna część zespołu, w tym niektóre zabudowania gospodarcze zostały w okresie powojennym wyburzone i obecnie w tym miejscu znajduje się pole uprawne. W ewid. gruntów teren na dz. nr ...201/30.

Park

Zachowały się dwa fragmenty dawnego parku, po południowej stronie drogi dzielącej wieś - obok dworu (ok. 0,7 ha) i drugi nieco dalej na wschód - ok. 0,5 ha powierzchni.

Inne

Zabudowania gospodarcze (stan faktyczny na 2024 r. - nieznany) z 4. ćw. XIX w.
Czworak przebudowany ok. 1975 r.
Rządcówka z końca XIX w., przebudowana.
Kuźnia - obecnie warsztat mechaniczny, z 1. ćw. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011