Będzin

Stan obecny

Muzeum Zagłębia.

Historia

Zamek położony na wzgórzu, nad korytem rzeki. Wieś wzmiankowana w 1301 roku. Prawa miejskie nadane w roku 1358. Zamek wymieniany przez Jana z Czarnkowa oraz Jana Długosza w spisie budowli warownych wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. Zamek wspomniany został w dokumencie z 1349 roku, kiedy to właścicielem jego staje się Wiernek- burgrabia Będzina. W latach późniejszych pojawia się wielu następnych burgrabi, starostów i tenotariuszy zamku: między innymi Mikołaj Siestrzeniec Kornicz, Szafrańcowie, Jaroccy, Myszkowscy, Zborowscy. W 1564 roku wydano dokument lustracyjny mówiący o opustoszeniu zamku. W roku 1616 następuje odbudowa zamku po pożarze, w roku 1655 po najeździe Szwedów. W wieku XVIII zamek pozostawał w ruinie. W 1834 roku przeprowadzono odbudowę zamku według projektów Franciszka M. Lanciego nadającą mu charakter neogotyckiej, romantycznej budowli. Odbudowany zamek przeznaczono na szkołę górniczą. Następne projekty przebudowy zamku dostarczali w latach międzywojennych A. Szyszko- Bohusz, w roku 1948 B. Guerquin oraz Z. Stępiński. Ostatecznie w latach 1952- 56 zamek odbudowano i zrekonstruowano według projektu Z. Gawlika. W jego wnętrzach ulokowano Muzeum Zegłębia Dąbrowskiego.
Zamek został posadowiony na miejscu wczesnośredniowiecznego grodu z XI- XIII wieku. Pierwotnie wzniesiono na czworobocznym fundamencie cylindryczną, wolnostojącą wieżę. Wieża datowana na II połowę XIII wieku była pierwotnie czterokondygnacyjna, była wzniesiona z miejscowego kamienia. Późniejsze zwieńczenie wybudowano z cegieł zendrówek. Trzecia kondygnacja wieży wyposażona była w ostrołukowy otwór wejściowy. W kolejnej fazie budowy zamku w narożniku południowo wschodnim wzniesiono czworoboczną, pięciokondygnacyjną wieżę. Do tej wieży w latach późniejszych dostawiono czterokondygnacyjny budynek mieszkalny. Zespół budynków otoczony został dwoma murami obronnymi przedzielonymi suchą fosą. Wejście do zamku ulokowano najprawdopodobniej w budynku mieszkalnym. Do zamku górnego dostawiono od wschodu otoczone dodatkowym murem podzamcze. Od północnej strony mury obronne wyposażone były w czworoboczną basztę, wieżę bramną oraz przedbramię. Obwód obronny podzamcza był połączony z systemem obronnym miasta.

Inne

Autorem zdjęcia z 2017r, jest Robert W Kapturze, dodał Jerzy M., polskiezabytki.pl