Sztumska Wieś

Stan obecny

Mieszkania.

Historia

Dwór z 2 poł. XIX w.
Wieś leżąca w dawnej Pomezanii. Pierwotny przywilej lokacyjny zaginął podczas szwedzkiego potopu. Kolejny nadał Zygmunt Gueldenstern, starosta sztumski w 1641 r., na prawie chełmińskim. W 1635 r. Król Polski zawarł tu traktat ze Szwedami, no mocy którego ci oddali Prusy oprócz Inflantów i wolnego handlu na Dźwinie. W XIX w. znajdowały się tu stawy należące do Towarzystwa Rybackiego w Sztumie. Ok. 1890 r. folwark liczył 977 ha, w tym 811 ha ziem uprawnych, 116 ha łak i 4 ha lasów. W 2. poł. XIX w. we wsi znajdowała się szkoła 2-klasowa katolicka i 1-klasowa ewangelicka; prawdopodobnie też w tym okresie wzniesiony został obecny dwór. W XIX w. dla upamiętnienia traktatu z 1635 r. we wsi położono granitowy kamień, którego rysunek podał Andriolli w \\\"Kłosach\\\" z 1890 r. Majątek po 2. wojnie światowej został znacjonalizowany i utworzono tu PGR, zlikwidowany w latach 90. XX w.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich...
Wikipedia
Geoportal

Opis

Dwór parterowy, nakryty dachem dwuspadowym i w płd.-wsch. części dachem płaskim. Wejściem skierowany na płd.-zachód, tam też wystawka zwieńczona trójkątnie.

Park

Park o pow. ok. 0,8 ha, w znacznej mierze wykarczowany. Część rezydencjonalna znajduje się na wschód od podwórza gospodarczego. Układ przestrzenny całości zniekształcony.

Inne

Kościół neogotycki z 2. poł. XIX w.
Głaz poświęcony rozejmowi polsko-szwedzkiemu z 1635 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011