Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Człuchów

Województwo:pomorskie
Powiat:człuchowski
Gmina:Człuchów (miejska)
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:zamek, nr rej.: A-35/89 z 25.05.1955
Park:nr rej.: A-35/89 z 25.05.1955

Stan obecny

Muzeum Regionalne

Historia

Zamek zaczęto wznosić w 1325 r. na siedzibę komtura na wschód od równocześnie założonego miasta. Został usytuowany pomiędzy dwoma jeziorami, na wąskim przesmyku. Zakończenie budowy nastąpiło w 1365 r. Zamek został wniesiony w dużym stopniu z cegły, przyziemie i piwnice zostały zbudowane z kamieni eratycznych. Zamek ten stał się jedną z silniejszych warowni krzyżackich. Pierwszym konturem osiadłym tu w 1332 r. był Gunther von Snoze. W 1348 r. miejscowość zyskała prawa miejskie. W 1454 r. zamek przeszedł w posiadanie państwa polskiego. W 1772 r. stał się siedzibą starostwa. Zamek pierwszego poważnego uszczerbku doznał w trakcie wojen szwedzkich. Potem był sukcesywnie rozbierany. W latach 1786 i 1792 miasto zostało strawione przez pożar, budulec zamku został wykorzystany do odbudowy spalonych budynków. Rozbiórka została zaprzestana w II dekadzie XIX w. Jednak z zamku został już tylko wieża i dolne partie murów przyziemia. W latach 1826- 28 w miejscu skrzydła północnego wzniesiono ceglaną świątynię ewangelicką, możliwe że projektowaną przez samego Karola Friedricha Schinkla. Po zakończeniu 2 Wojny Światowej w opuszczonej świątyni urządzono dom kultury. Założenie zamkowe było typowe dla większych warowni komturskich wznoszonych w I połowie XIV w. Składało się z zamku właściwego i trzech ufortyfikowanych, oddzielonych od siebie fosą podzamcz. Przez podzamcze zachodnie i środkowe przeprowadzono drogę prowadzącą do konwentu. Podzamcze wschodnie uważane za pierwotne założenie miejskie zajmowało dość rozległy teren. W 1802 r. umieszczono w jego obrębie cmentarz ewangelicki. Obecnie gospodarzem obiektu jest J.S.T. która wyremontowała obiekt i przystosował go do ruchu turystycznego, m.in. instalując windy. Znajduje się tu Muzeum Regionalne w Człuchowie.

Opis

Zamek właściwy założony był na planie czworoboku, z czterema skrzydłami, z krużgankami od strony dziedzińca i studnią umieszczoną w nim. W narożniku północno zachodnim zlokalizowano wysoką wieżę, na planie oktogonu, wieńczoną pierwotnie stromym hełmem. W 1844 r. wieżę nieznacznie obniżono i zwieńczono ją neogotyckim krenelażem. Od wschodu do wieży dostawiony był główny wjazd, z szyją prowadzącą przez parcham do mostu zwodzonego na fosie. Sale piętra otrzymały funkcje: w skrzydle północnym prosto zamknięta kaplica, w skrzydle wschodnim dwie trójprzęsłowe sale- dormitorium i kapitularz, w zachodnim refektarz. W krótkim skrzydle południowym umieszczono sale gościnne oraz przejście do danskeru zlokalizowanego 25 m od zamku w stronę jeziora. Przyziemie skrzydeł zajmowała kuchnia od wschodu, arsenał od północy, browar i piec grzewczy typu hipokaustum od południa. Zamek pozbawiony był wieżyczek narożnych. Dominantę stanowiła wieża \\\\\\\\\\\\\\\"bergfried\\\\\\\\\\\\\\\"
Zamek posiadał 11 bram i 9 baszt, lecz najpotężniejszą jego częścią była wieża, wysokości prawie 50 metrów i o murze grubości do 5 metrów. Prowadziło do niej jedno wejście, 16 metrów nad ziemią (dziś wykute u podstawy), z piętra sąsiedniego zamku głównego. W piwnicach wieży znajdowały się lochy dla więźniów i studnia. Sama wieża miała służyć jako miejsce ostatniego oporu załogi w przypadku zdobycia zamku przez nieprzyjaciela. Znajdują się tu też nie zbadane do dnia dzisiejszego podziemia.

Park

Park miejski z pozostałościami murów obronnych i podzamcza - Lasek Luizy z XIX w nr rej.: A-1820 z 3.12. 2007 i z 4.12.2007.

Inne

Park miejski Lasek Luizy z XIX w nr rej.: A-1820 z 3.12. 2007 i z 4.12.2007.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

GREGORIUS ...3 lata i 6 miesięcy temu
Podziemi wspomnianych w opisie nadal nie mozna zwiedzac, natomiast w zrekonstruowanej czesci zamku a w sumie na nowo dobudowanej czesci do starej wiezy oprocz fajnych eksponatow mozna zobaczyc wprowadzajacy film na temat prac archeologicznych i calej masy artefaktow znalezionych na zamku i bylym dziedzincu. Widok z wiezy na dwa pobliskie jeziora zapiera dech w piersi...