Wielkie Chełmy

Stan obecny

Szkoła Podstawowa im. Stanisława Sikorskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1344 roku.
W 1377 roku mistrz krzyżacki nadał połowę tej wsi na prawie chełmińskim niejakiemu Wacławowi. Wieś wtedy rycerska.
Najpierw dzisiejsze Wielkie Chełmy były wsią rycerską, a od 1400 roku szlachecką.
Od 1648 roku. Wielkie Chełmy należały do dwóch właścicieli, tj. Alberta Wieckiego i Michała Lewald -Jezierskiego.
Dobra w Wielkich Chełmach najpierw dzierżawili Lewald - Jezierscy, a majątek w Wielkich Chełmach i Leśnie od 1844 roku był już w posiadaniu Antoniego Jezierskiego. Do niego należało także kilka okolicznych folwarków. Oprócz Wielkich Chełmów jedną z posiadłości rodu Jezierskich było sąsiednie Leśno.
Po śmierci w 1837 roku właściciela Wielkich Chełmów Michała Jezierskiego jego bezdzietny spadkobierca z Leśna Antoni Jezierski /stary kawaler/ w testamencie z 1844 roku swoją spadkobierczynią uczynił siostrzenicę Annę z Gentzendorf - Grabowskich Sikorską, a w razie jej śmieci jej dzieci ? Stefana, Pawła i Agatę. Takim sposobem po jej śmierci właścicielami tych dóbr zostali synowie Stefan i Paweł - pierwszy w Wielkich Chełmach, drugi w Leśnie.
Jeszcze za życia Antoniego Jezierskiego najstarszy syn Władysława i Anny Sikorskich -Stefan był dzierżawcą dóbr rycerskich Wielkie Chełmy. Na mocy decyzji matki z 1848 roku został ich właścicielem. Jego brat Paweł odziedziczył Leśno i Lendy. Brat Stefan ponadto był obciążony spłatami na rzecz brata Pawła i siostry Agaty Komierowskiej.
Stefan Sikorski kupił folwarki Tuchlin w powiecie kartuskim i Jeleńcz w powiecie bytowskim. Był najbogatszy na Kaszubach. Zajmował II miejsce /za Władysławem Wolszlegierem z Scheonfeldu /Nieżychowice/.
Rodzina Sikorskich najpierw zamieszkiwała ten dwór drewniany ? pozostałość po rodzinie Lewald - Jezierskich. Dwór murowany w Wielkich Chełmach powstał w latach 1852-1853
i został zbudowany przez Sikorskich w miejsce poprzedniego dworu drewnianego rodziny Jezierskich z końca XVIII wieku. Nowy dwór był parterowym budynkiem o 4 wieżyczkach w rogach.
Do współczesnych rozmiarów rozbudowano go w latach 1908-1909. Dwór był otoczony pięknym parkiem, którego fragmenty zachowały się do dziś - obecnie około 20 drzew to pomniki przyrody.
Późniejsze zmiany w pałacu dotyczyły przebudowy wnętrz. Reprezentuje styl neogotycki.
Po pożarze w 1932 roku został przebudowany w 1937 roku. W latach 1940-1945 został po raz drugi przebudowany. Był masywny, murowany z cegły okalał go park i sadzawka. Tak jest do dziś z niewielkimi zmianami. Reprezentuje styl neogotycki. Pałac w posiadaniu rodziny Sikorskich pozostawał od 1847 roku od 1947 roku.
Po II wojnie światowej był dostosowany do potrzeb mieszkaniowych, a potem dostosowano budynek do potrzeb szkoły.

Park

Park z XIX w.