Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Skarszewy
Zdjęcie Waldemar Sosnowski 2011

Skarszewy

Województwo:pomorskie
Powiat:starogardzki
Gmina:Skarszewy
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:zamek joannitów, nr rej.: 602 z 21.12.1972

Historia

W roku 1198 miejscowe ziemie zostały nadane zakonowi joannitów przez księcia tczewskiego Grzymisława. W latach 1323-1340 powstał obiekt obronny przeznaczony na siedzibę baliwatu. Obiekt posadowiony był na wysokim cyplu otoczony z trzech stron przez rzekę Wietcisę. W roku 1323 ulokowano również miasto posadowione bezpośrednio przy siedzibie zakonnej, na wschód od niej.
W latach 1975-76 oraz 1978-80 prowadzono badania archeologiczne pod kierunkiem M. Milewskiej, które doprowadziły do lepszego rozpoznania dziejów zamku oraz jego przekształceń w różnych etapach funkcjonowania. Wiadomo, że w miejscu późniejszego domu murowanego wcześniej joannici wybudowali podpiwniczoną, drewnianą wieżę mieszkalno-obronną. W roku 1370 posiadłość przeszła w posiadanie zakonu krzyżackiego. Od tej pory podlegała wójtostwu tczewskiemu w komturii gdańskiej.

Zamek posadowiony był na wydłużony, nieregularnym planie. Założenie składało się z domu głównego poprzedzonego dziedzińcem oraz gospodarczego przedzamcza od północy. Dom główny posadowiony był na planie prostokąta o wymiarach 14X36 m i stał w najwęższej ? północno-zachodniej części wzgórza. Północna elewacja domu we wschodniej części wyposażona była w wieżę o nieustalonym dotychczas wyglądzie. Założenie ukształtowane zostało na przełomie XIV i XV wieku. W roku 1433 zamek został zniszczony w wyniku wojny z husytami.
Odbudowa obiektu przyniosła pewne zmiany w jego wyglądzie. Do elewacji południowej domu głównego, w jego wschodnim narożu umieszczono wieżę o wymiarach 7X15,5 m. W piwnicy wieży natrafiono na pozostałości po piecu kaflowym, co każe przypuszczać, że spełniała ona funkcje nie tylko obronne ale również mieszkalne. Na północ od domu głównego, w odległości około 50 m przebiegał mur z bramą szerokości około 3,5 m oddzielający teren założenia zamkowego od miasta.
Pomimo badań wykopaliskowych nie natrafiono na pozostałości po murach kurtynowych w obwodzie wzgórza. Po 1466 roku miejscowe ziemie należały do terytorium Prus Królewskich. W zamku rezydowało w tym czasie starostwo grodowe oraz siedziba sądu grodzkiego (do 1772 roku). W latach 1655-1660 zamek uległ znacznym zniszczeniom w wyniku wojen polsko-szwedzkich. W latach 1664-1705 miała miejsce jego odbudowa. W między czasie siedziba sądu ulokowana była w drewnianym domu mieszczącym się w obrębie dziedzińca wewnętrznego zamku.
W latach 1764-66 zbudowano budynek bramny z przejazdem na osi o wymiarach 8X13 m. Po ostatnim rozbiorze Polski władze pruskie przystąpiły do systematycznej rozbiórki zamku. W latach 1777-1810 rozebrano mur od strony miasta. W XIX wieku rozebrano dom główny. W pozostałych zachowanych zabudowaniach ulokowano magazyn soli oraz mieszkania. Do dziś ze średniowiecznego zamku zachowały się piwnice wschodniej części domu głównego.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.