Rybaki

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Zespół dworsko ? parkowy w Rybakach pochodzi z początków XX wieku, kiedy to założony został jako rezydencja mieszkalna ściśle powiązana z zapleczem folwarcznym gospodarstwa rolnego. Wielkość zarówno dworu, jak i budynków gospodarczych świadczy o wielkiej zamożności i wysokim poziomie gospodarki rolnej.

Posiadłość położona jest na krawędzi skarpy wiślanej przy drodze prowadzącej z Rudna do Tczewa przez Małą Słońcę. Przy drodze naprzeciw dworu zachowane zostały pozostałości ogrodzenia w postaci ceglanych słupków bramnych. Teren przy dworze płaski splantowany, przechodzi po stronie południowej w park wypełniający obszar pomiędzy dworem a strumieniem biegnącym po dnie kotliny.

Opis

Architektura dworu łączy różne formy architektoniczne w sposób niekonwencjonalny i niespotykany na terenie powiatu tczewskiego. Dwór założony jest na planie dwóch prostokątów ustawionych do siebie pod kątem prostym, połączonych łącznikiem. Na styku skrzydła i łącznika znajduje się wieża o okrągłej podstawie, a do korpusu głównego, od strony parku przylega kwadratowa wieża zwieńczona cylindrycznym dachem.

Elewacja frontowa korpusu głównego z płytkim ryzalitem i kolumnowym gankiem oraz wystawką. Skrzydło z dwoma niewielkimi kolumnowymi gankami, od południa półokrągła oszklona weranda. W dachu skrzydła znajdują się wystawki pokryte dwuspadowymi daszkami.

Inne

Unikatowy wezeł hydrotechnicznyo zabytkowym charakterze, składający się ze śluzy i przepompowni odwadniający cały
obszar Niziny Walichnowskiej do Wisły.
Śluza wybudowana została w latach 1888-1896 i wykonana jest z muru ceglanego oraz posiada wrota w części wlotowej drewniane, a w części wylotowej stalowe. Dwu-skrzydłowe potężne wrota wylotowe o konstrukcji nitowanej zamykają się samoczynnie przy naporze wody od strony Wisły. Przed śluzą znajdują się przepompownie o nazwach ?Nadzieja? i ?Pokój?, które usytuowane są pomiędzy wałami przeciwpowodziowymi Wisły a Jeziorem Pelplińskim.
Obie pompy stanowią drugi stopień pompowania wody w stosunku do pompowni ?Zgoda?, która odwadnia Nizinę i tłoczy wody do Jeziora Pelplińskiego. Na wprost śluzy widać w międzywalu zarysy dawnego kanału biegnącego bezpośrednio do Wisły, którym niegdyś po przejściu przez śluzę płynęły do Jeziora Pelplińskiego barki z węglem przeznaczone dla stacji pomp zasilanych napędem parowym.
Obecnie śluza nie pełni już swojej podstawowej funkcji, a bieg kanału został zmieniony poprzez wydłużenie by w końcu połączyć się z ? Królową polskich rzek?.

Z budynkiem dworu łączą się także zabudowania folwarczne: dom mieszkalny odległy ok. 30 m od dworu, parterowy, licowany w cegle, kryty dwuspadowym dachem ceramicznym; stodoła ? licowana w cegle, kryta dwuspadowym dachem ceramicznym. Zespół dworski oddzielają od drogi duże zabudowania gospodarcze, od których od strony południowej przylegają budynki bramne flankujące drogę wjazdową na teren gospodarstwa.
Budynki założone na planie kwadratu, pokryte dachem czterospadowym ceramicznym ? ściany boczne o regularnych ceglanych pilastrach wydzielających prostokątne tynkowane pola. Budynki gospodarcze stanowią przykład architektury wzorowanej na budownictwie przemysłowym z przełomu XIX/XX w.

tekst: Mariusz Dolhan 2011