Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Zagórze Śląskie - Zamek Grodno

Kynau

Województwo:dolnośląskie
Powiat:wałbrzyski
Gmina:Walim
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:zamek Grodno, nr rej.: 100 z 4.12.1949

Stan obecny

Od 2009 roku, właścicielem zamku została Gmina Walim. Aktualnie zamek łączy funkcję muzeum, miejsca festiwali i jarmarków, oraz popularnego celu wycieczek mieszkańców Wałbrzycha i Świdnicy.

Historia

Zamek położony jest na wzniesieniu górującym nad zalewem bystrzycy. Po II Wojnie Światowej został nazwany zamkiem Grodno. Budowla sławna jest przede wszystkim ze względu na późnorenesansową dekorację sgraffitową pokrywającą budynek bramny. Fundację warowni przypisuje się księciu świdnicko-jaworskiemu Bolkowi I, teza ta nie znajduje jednak potwierdzenia w źródłach ani w substancji zabytki. Najstarsze partie murów zamku wysokiego pochodzą z czasów panowania książąt Bernarda (zm. 1326) i Bolka II (zm. 1368). Po śmierci żony Bolka II ? księżnej Agnieszki zamek przeszedł w posiadanie królów czeskich. Następnie należał do rodzin rycerskich, które w niespokojnych czasach wojen husyckich zajmowały się rozbojem.

Zamek budowany był w kilku fazach. Pierwsza budowla wzniesiona z kamienia zajmowała najwyższą partię długiego, opadającego stromymi zboczami wzgórza. Założenie zajmujące około 950 m2 wyposażone było w mur obronny z chodnikiem oraz blankami w górnej części, na planie wieloboku, ze skarpami w narożach oraz niewielką czworoboczną wieżą wysuniętą z kurtyny południowej. W południowo-zachodnim narożniku znajdowała się wieża bramna z broną. W początkowym etapie funkcjonowania zamku wnętrze założenia wyposażone było w dwa budynki dostawione do południowej kurtyny. Na dziedzińcu wydrążono cysternę na wodę. Od zachodu do zamku górnego przylegało przedzamcze pełniące funkcje gospodarcze. W początku XVI wieku miały miejsce przebudowy, których zakres nie został do dziś ustalony. Jedną z pozostałości tych prac jest portal z umieszczoną datą 1502. Następna faza rozbudowy założenia miała miejsce w latach 1545-1587 a podjęte wówczas prace zainicjował ówczesny właściciel Maciej von Logau. Zabudowano wówczas dziedziniec oraz powstała długa szyja bramna z bramą od zewnątrz oraz mieszkalnym piętrem. Czworoboczna wieża pochodząca z pierwszej fazy budowy została nadbudowana częścią oktogonalną, zewnętrzne elewacje skrzydeł mieszkalnych zostały natomiast ozdobione attykami. Obronność zamku wysokiego została wzmocniona poprzez zewnętrzne mury obronne z bastejami. Doszło również do rozbudowy zachodniego przedzamcza. Długi, wewnętrzny dziedziniec został otoczony murem obronnym z bastejami, dekorowanymi attykami. W kurtynie północno-zachodniej zbudowano budynek bramny zdobiony późnorenesansową dekoracją sgraffitową w rejonie portalu oraz otworów okiennych. W tym samym czasie wykonano również dekoracyjną kamieniarkę w rejonie zamku górnego. Zamek w swej najbardziej rozwiniętej postaci zajmował całą powierzchnię wierzchołka wzgórza i miał długość około 170 m. Był rezydencją przystosowaną do obrony artyleryjskiej. Kres warowni przyniosła wojna trzydziestoletnia i okupowanie przez wojska szwedzkie. Ostatnimi właścicielami nieużytkowanej już i zapuszczonej warowni byli von Zedlitzowie.

W roku 1789 doszło do częściowego osunięcia się skrzydła południowego. W 1824 rozpoczęły się prace remontowo-zabezpieczające podjęte przez ówczesnego właściciela pastora J.G. Buschinga. Z jednej strony zawdzięczamy im uratowanie zabytku przed ostateczną zagładą. Z drugiej strony odbyło się to kosztem historycznej formy zamku. Prace prowadzone były również w latach 1868-1869 i jeszcze pod koniec XIX wieku. Efektem tych prac było wiele zmian w rejonie przedzamczy, regotycyzacja części zamku, budowa bastei z attyką przy budynku bramnym. W roku 1904 miały miejsce prace konserwatorskie dekoracji sgraffitowych a w zamku umieszczono schronisko z gospodą. Dalsze prace konserwatorskie miały miejsce w latach 1958-1959 oraz po 1975 roku kiedy podjęto walkę z nadwątleniem niektórych partii murów. Dziś zamek pełni funkcję schroniska młodzieżowego oraz izby muzealnej.

Opis

Zamek budowany był w kilku fazach. Pierwsza budowla wzniesiona z kamienia zajmowała najwyższą partię długiego, opadającego stromymi zboczami wzgórza. Założenie zajmujące około 950 m2 wyposażone było w mur obronny z chodnikiem oraz blankami w górnej części, na planie wieloboku, ze skarpami w narożach oraz niewielką czworoboczną wieżą wysuniętą z kurtyny południowej. W południowo-zachodnim narożniku znajdowała się wieża bramna z broną. W początkowym etapie funkcjonowania zamku wnętrze założenia wyposażone było w dwa budynki dostawione do południowej kurtyny. Na dziedzińcu wydrążono cysternę na wodę. Od zachodu do zamku górnego przylegało przedzamcze pełniące funkcje gospodarcze.

Inne

Więcej informacji o działalności zamku pod adresem www.grodnozamek.pl
Zdjęcie z roku 2019, jest autorstwa : Mimini.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Karol Barsolis Turysta Kulturowy 4 lata i 3 miesiące temu
piękne położenie zamku na szczycie góry Chojna nad rzeka Bystrzyca ... Bardzo podoba mnie sie ten napis na ścianie zamku " Ziemio Piastów wróciłaś po 7 wiekach do macierzy, by pozostać z nią na zawsze ---AMEN... napis wisi tam od 30 lat .,