Pawłosiów

Stan obecny

\\\"14 maja 1915 w czasie gwałtownej bitwy a nawet ataku na bagnety, który się odbył wśród zabudowań dworskich\\\\\\\" podaje M. Orłowicz - dwór spalili Niemcy. Ucierpiał on do takiego stopnia, że murów jego nie można już było odbudować. Dziś po wspaniałej niegdyś rezydencji pozostały tylko oficyny i zabudowania gospodarcze z XIX-XX wieku oraz piękny park z wieloma okazami rzadkich drzew. (MW)

Historia

Dwór z 1. poł. XIX w.
Zbudowali go w XVII wieku jezuici. Był to obiekt murowany usadowiony na malowniczym wzniesieniu w parku. Przez prawie 2 wieki służył zakonnikom. W jego murach chroniła się w czasach niepokoju również ludność cywilna. Po kasacie zakonu w XVIII wieku majątek kupiła rodzina Siemieńskich. Dwór został wówczas przebudowany w stylu klasycystycznym. Według zachowanych opisów zbudowany był z cegły na planie wydłużonego prostokąta. Elewacje posiadały bogate dekoracje zwieńczone pszczółkami w kształcie rozwartych trójkątów. Wyróżniał się ćwierćkolistymi oknami, ozdobną stolarką ganków i wieżyczek. Pokryty był gontowym, czterospadowym dachem.
Na początki XX wieku dobudowano nowe skrzydło. Fasada dworu posiadała elementy zdobnicze charakterystyczne dla neogotyku. Niewiele wiadomo natomiast na temat wystroju wnętrz.
W 1915 roku dwór został zdewastowany w wyniku działań wojennych. Wraz z nim zniszczone zostały bogate zbiory biblioteczne i cenne zbiory sztuki polskiej i obcej. Po II wojnie światowej budynek dworski został odbudowany z przeznaczeniem na potrzeby szkolne. (MW)

Park

Park krajobrazowy z pocz. XX w.
Park pawłosiowski mimo zmian, jakie doń wyprowadzono w XIX i XX w, następnie zniszczeń wojennych i zaniedbań pielęgnacyjnych po II wojnie światowej, zachował walory założenia krajobrazowego z końca XVIII w.
Park właściwy rozplanowany jest na grzbiecie wzniesienia. Rosną tu pomnikowe dęby szypułkowe, pozostałość starej dąbrowy. Wśród XIX i XX-wiecznych nasadzeń jest wiele rzadkich i egzotycznych drzew i krzewów, jak miłorząb japoński, iglicznia trójcierniowa, sosna wejmutka, platan. Pośród nich zachował się jedyny relikt jezuickiego założenia dworskiego późnobarokowa, murowana kapliczka. (MW)

Inne

Dom ogrodnika, lamus, powozownia, ujeżdżalnia.