Zawada

Stan obecny

Zamek jest własnością prywatną. Wstęp na teren parku zamkowego zabroniony.

Historia

Zamek z przełomu XVI i XVII wieku. W XIX wieku gruntownie przebudowany.

Początki zamku w Zawadzie datuje się na 2 połowę XVI w., gdy władzę objął Stanisław Ligęza. Wówczas to wybudowany został czterobasztowy zamek. Po Ligęzach włascicielami zamku byli Przebędowscy oraz Radziwiłowie. Jako wiano Anny z Radziwiłłów (1785-1879) wszedł w posiadanie rodu Raczyńskich. Wówczas to w 1819 roku, właścicielem zamku został hr Atanazy Raczyński (1788-1874), ambasador Prus w Lizbonie i Madrycie, który pierwotnie przeznaczył zamek na siedzibę rodową byłego metropolity arcybiskupa gnieźnieńskiego Ignacyego Raczyńskiego (do czego jednak nie doszło). Rozpoczął się trwający kilkadziesiąt lat okres przebudowy zamku, czy też własciwie jego podniesienia z ruiny w jakiej na pocz. XIX wieku sie znajdował. W efekcie prowadzonych prac powstała okazała czterobasztowa, masywna, piętrowa, pokryta dwuspadowym dachem budowla. Utrzymana w stylu neogotyckim. Jej główną, wschodnią fasadę zaprojektował znakomity, pruski architekt Karol Fryderyk Schinkl (1781-1841). Wówczas też od strony południowego zachodu zostało dobudowane do zamku dodatkowe skrzydło z schodkowatymi szczytami. Kolejnymi właścicielami zamku byli: hr. Karol Raczyński (1817-1899), hr Edward Aleksander Raczyński (1847-1926) - dziedzic Rogalina oraz Edward Bernard Raczyński (1891-1993) - prezydent RP na uchodźstwie.

Podczas I wojny światowej, w 1914 roku, zamek został spalony przez oddział Kozaków dońskich. Pozostała po nim jedynie jedna, zwieńczona krenelażem baszta z przyłączoną do niej wieżyczką oraz wspominane już dodatkowe skrzydło wraz z fragmentem murów. Zamek stanowił unikalne połaczenie stylu aradowego z neogotykiem.

W 1918 roku obok pozostałości po zamku wybudowany został nowy pałac w typie willi śródmiejskiej, będący dokładną kopią rezydencji Rhodesa Smitha - odkrywcy złoż diamentów na terenie Rodezji i RPA.

Całe założenie otoczone jest częściowo zachowanym kamiennym murem z czworoboczną, pochodząca z XVII wieku, wieżą brammą, nakrytą cztrospadowym dachem.

Inne

Obecnie cały zespół zamkowo-parkowy stanowi własność prywatną.