Turawa

Stan obecny

Dom Dziecka. Obecnie pałac tj. 10.2014 r. wygląda na opuszczony.

Historia

Pałac z 1 poł. XVIII w.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z pocz. XVI w. i wspominają o dwóch folwarkach noszących nazwę Kuchara, należących do wsi Kotórz Wielki. Jeden z nich położony był na terenie dzisiejszej Turawy, drugi znajdował się na terenie zajmowanym dziś przez Jezioro Turawskie. W 1562 r., Georg von Koenigsfeld nadał folwarkowi, który obrał za siedzibę, nazwę Turawa. W XVI w. osada wraz z przysiółkami Marszałki i Łyczyna należała w dalszym ciągu do Kotorza Wielkiego, a samodzielną wsią stała się dopiero w XVIII w. W 1712 r., okoliczne dobra zostały sprzedane przez Franciszka Karola von Blankovsky i stały się własnością Martina Scholtza von Loewencron z Kamieńca i Wieszowy, który rozpoczął budowę obecnego pałacu obok drewnianego zameczku, wg planów opolskiego architekta Adama Tentscherta Syn Martina, Józef w 1751 r. zbudował tu kaplicę z wieżą. Kolejna rozbudowa miała miejsce w 1761 r., zbudowano skrzydło od północy, oraz bramę wjazdową. Józef zmarł w 1759 r. i jego dobra przejęła wdowa, Anna Barbara von Garnier, która wyszła ponownie za mąż za Franciszka Adama hrabiego von Gaschin. Po jej śmierci w 1804 r Turawa została własnością brata zmarłej, Franza Xawerego von Garnier. W 1847 r. Karl hrabia von Garnier rozbudował i wyremontował nieco zaniedbany już pałac. W latach 30-tych XX w. w Opolu powstał projekt budowy sztucznego zbiornika wodnego mającego za zadanie ochronę Opola przed powodzią. Hubertus von Garnier zaproponował w tym celu swoje ziemie na zach. od Turawy. By uzyskać zgodę na budowę w 1933 r. spotkał się w tej sprawie z Adolfem Hitlerem. W 1938 r. budowa zbiornika została ukończona. W wyniku budowy pod wodą znalazło się kilka wsi w tym Zamoście. Jezioro zajmuje 22 km? powierzchni. W 1937 r. rodzina von Garnier przekazała pałac na sierociniec, a w 1841 r. otrzymała tytuł hrabiowski (hrabiowie nosili nazwisko von Garnier-Turawa) i gospodarzyła tu aż do 1945 r. Ostatnim właścicielem był Hubertus hrabia von Garnier-Turawa, wieloletni deputowany do pruskiego Landtagu (w latach 1925-1932), zmarły w 1952 r. w Unterwössen w Bawarii. Majątek po 1945 r. został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. W pałacu utworzono Dom Dziecka w Turawie. Później mieścił się tu tymczasowo Urząd Gminy Turawa. W latach 1964-1965 pałac został przebudowany na potrzeby wychowanków Domu Dziecka.

Opis

Pałac barokowy z neorokokową dekoracją. Budynek piętrowy wzniesiony na planie nieregularnego prostokąta. Pierwotnie fasada pałacu była krótka, siedmioosiowa, zwrócona na wsch., o osi podkreślonej dwukondygnacyjną wystawką ujętą parą wolut. Od płd. dobudowana kaplica na rzucie prostokąta z trójbocznym zamknięciem, z wieżą zakończoną barokowym hełmem gontowym i z dzwonem. Od płn. nowe skrzydło - pawilon połączony ze starym pałacem łącznikiem z bramą przejazdową w parterze i przejściem na piętrze. Fasada nowej części i łącznika została ujednolicona, co utworzyło elewację czternastoosiową, zakończoną wieżą od płd. W czasie ostatniej przebudowy fasada została dodatkowo wzbogacona o neobarokowe wystawki, wzorowane na już istniejącej.. Wtedy też zaaranżowano wnętrza w duchu neobaroku. Po adaptacji w latach 60-tych XX w. do dzisiaj zachowała się niezmieniona jedynie sala balowa.


Do dziś zachowała się neorokokowa sala balowa ze złoconymi, rzeźbionymi, dębowymi drzwiami, neorenesansowy kredens, neorokokowe, marmurowe kominki, barokowe szafy biblioteczne, złocone dekoracje ścian, dekoracyjne piece kaflowe, stiuki w sali kredensowej

Park

Park z XVIII / XIX w. z zachowanym starodrzewem. Dominują w nim typowe gatunki drzew, takie jak dęby, jesiony wyniosłe, kasztanowce i lipy. Na uwagę zasługują rosnące tu pomniki przyrody: dąb szypułkowy o obw. w pierśnicy 350cm, dwa jesiony o obw. 300 i 505cm oraz lipa drobnolistna o obw. 450cm. Park jest zadbany i bezpośrednio przylega do utworzonego tu zalewu na rzeczce Mała Panew.

Inne

Zabudowania gospodarcze

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011
Archiwalne zdjęcie: wg. litografii XIX w., ze zbiorów Woj. Biblioteki Publ. w Opolu, wydawca Wacław Bagiński- Wrocław
dodał Jerzy M. polskiezabytki.pl