Kędzierzyn Koźle

Stan obecny

ruina, własność prywatna, możliwość obejrzenia zamku z baszty.

Historia

Koźle otrzymało prawa miejskie między 1281 a 1293r. Należało wówczas do piastowskiej linii książęcej, która wokół Koźla i Bytomia budowała swoje państwo w okresie rozbicia dzielnicowego. W latach 1316-1355 powstał zamek pierwotny na planie czworoboku. Jego najstarszą częścią była wieża- donżon, usytuowana w centralnym miejscu średniowiecznego założenia. Przebudowywano go kilkakrotnie, w 1578r. dodano skrzydło wschodnie i narożnikową basteję. W XVII w. powstało południowe skrzydło, które w XIX w zmieniono w kamienicę. Do 1583r. zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, był zastawiany i sprzedawany by ostatecznie znaleźć się w kluczu dóbr rodu Oppersdorff. Nowi posiadacze przystąpili do odbudowy zaniedbanej rezydencji. Zburzono wtedy wieżę, jej fundamenty zostały zasypane, a mury zamku zostały podwyższone i wzmocnione. Wówczas budowli nadano kostium renesansowy. Wybudowano również gospodarcze podzamcze, zwane obecnie 'nowym zamkiem', które w tym charakterze zachowało się do dziś. W postawionym na nim budynku, w XIX w. mieścił się lazaret. Znaczenie zamku w Koźlu zmniejszyło się znacznie w chwili, w której Austriacy, a potem Prusacy rozpoczęli budowę twierdzy w Koźlu. Od tego momentu zamek stracił swój obronny charakter i popadał w ruinę. Działania wojenne w 1945r. dokonały dalszych zniszczeń budowli.

Opis

Średniowieczny zamek z początku XIV w. Do naszych czasów przetrwały mury obronne z XIV w., podwyższone w II poł. XVI w. ( mur oporowy wraz z fragmentami półkolistej bastei), kamienica powstała na bazie skrzydła południowego, część piwnic oraz budynki gospodarcze z XVI w. na terenie podzamcza, które jednak nie powinny być kojarzone z pierwotnym charakterem zamku. Najciekawszą częścią zabudowań są dwie odrestaurowane, czworoboczne baszty ( z 1578r., o gotyckim wątku cegieł), w jednej z nich znajduje się siedziba Towarzystwa Ziemi Kozielskiej i muzeum, drugą udostępniono turystom. Na szczyt baszty można wejść i z górnej platformy zobaczyć teren dawnego zamku.

Inne

Lamus starego zamku, XIV, XIX w., nr rej.: 830/64 z 21.04.1964
Przedzamcze (dawny szpital), XVI w., nr rej.: 831/64 z 21.04.1964
Baszta i mury obronne, nr rej.: 702/64 z 16.01.1964


tekst: Redaktor Druga Połowa 2011