Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Radzymin
Zdjęcie Miecia Postołowska 2011
Miniatura RadzyminMiniatura Radzymin

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Radzymin

Województwo:mazowieckie
Powiat:płoński
Gmina:Naruszewo
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Park:nr rej.: A-187 z 1.06.1980

Stan obecny

Własność J.S.T.

Historia

Dwór z 4. ćw. XIX w.
Wieś istniała już w XIV w. a parafię założył w 1353 r. prałat katedry płockiej, Ścibor h. Ostoja. Wybudował też drewniany kościół, zastąpiony w 1763 r. murowanym, wzniesionym przez ks. Grzegorza Smoleńskiego. Z Radzymina pochodził kanonik płocki Piotr Luba, popisany na akcie z 1464 r. "Petrus Luba de Radzimino curie episcop. cancelarius, canon. plocen." W XV i XVI w. wieś stanowiła gniazdo rodowe Radzymińskich h. Brodzic. Pod koniec XVI w. właścicielem wsi był Stanisław Radzymiński (1560-1591), starosta liwski, kasztelan zakroczymski, poseł, wojewoda podlaski. Z jego dwojga dzieci wieś odziedziczyła córka Anna (1586-1635), która wyszła za Rafała z Leszna Leszczyńskiego (1579-1636), pełniącego liczne funkcje, m.in. kasztelana wiślickiego w latach 1608-1619 i wojewody bełzkiego w latach 1619-1636. W późniejszym okresie wieś miała wielu właścicieli, m.in. Jaworowskich. W 1857 r. właścicielem Radzymina był Józef Jaworowski h. Lubicz (1811-1979), syn Jana i Pulcherii Mańkowskiej, ożeniony z Marcjanną Dobrzejewską h. Poraj (1817-1867). Był on rolnikiem, ale także działaczem społecznym, m.in. członkiem Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim. Mieli z Marcjanną sześcioro dzieci, w tym Artura Mariana (1839-1915), ożenionego z Antoniną Łaźniewską h. Prus (II - Wilczekosy), Henrykę (1846-1886) zamężną za Jana Michała Karczewskiego h. Samson i Antoniego Włodzimierza (1853-1903), ożenionego z Marianną Feliksą Łaźniewską. Dziedzic miał trzech braci, z których Marian Jan Franciszek (1820-1863) trzymał pobliskie Wróblewo. Jaworowscy pod koniec XIX w. wybudowali obecny dwór, zaś na pocz. XX w. przekomponowali także park. W 1885 r. na Radzymin składała się wieś i folwark w pow. płońskim. Oprócz folwarku był tu także wiatrak oraz cegielnia. We wsi znajdowało się 25 domów ze 177 m-cami. Było tu także 21 osadników z 28 morgami gruntów. Do folwarku należało 1250 mórg, w tym 914 m. ziem uprawnych, 118 m. łąk i pastwisk, 177 m. lasu i 41 mórg nieużytków. Folwark posiadał 8 budynków murowanych i 17 drewnianych. Na polach majątku zaprowadzony był 7 i 8 polowy płodozmian. Niedaleko znajdowała się wieś Radzyminek z 8 osadnikami i 200 morgami gruntów. W 1926 r. jako właściciel R. podawany jest Stefan Jaworowski, który był także właścicielem 344-hektarowych Bogusławic. Obszar Radzymina wynosił wówczas 700 ha. W późniejszym okresie majątek został rozparcelowany. Po 2. wojnie światowej dwór należał do Gminnej Spółdzielni w Radzyminie.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Księga Adresowa Polski dla Przemysłu, etc... 1926;
Kuryer Warszawski nr 229, 21 sierpnia / 2 września 1857 r.;
Plan Odnowy Miejscowości Radzymin na lata 2010-2018;
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków:
http://www.mwkz.pl/archiwum-aktualnosci-lista/950-budynek-dworu-w-radzyminie-zabytkiem
- ze strony konserwatora pochodzi zamieszczone zdjęcie.
Geoportal, Mapster:
http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/025K/P38-S31-G_NARUSZEWO_STARTE_1951.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy, nakryty dachem dwuspadowym krytym eternitem, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi zbliżonej do N-S, 5-osiową fasadą zwrócony na zachód. Wejście poprzedzone gankiem (werandą) zwieńczonym trójkątnie. W elewacji ogrodowej analogiczne wejście, poprzedzone tarasem, osłonięte trójkątnym daszkiem. Budynek z częściowo zachowanym detalem architektonicznym, oszpecony współczesnymi remontami.

Park

Park z pocz. XX w. o pow. 4,244 ha, leżący na dz. ew. nr ...24/2 o pow. 5,6738 ha. Faktyczna powierzchnia parku jest zapewne mniejsza, gdyż znaczne jego obszary to rozległe, wykarczowane polany. Park został przekomponowany w 1903 r. przez jednego z najwybitniejszych planistów pocz. XX w. - Stefana Celichowskiego (ur. w 1874 r.). Na starodrzew składają się głównie gatunki krajowe, ciekawostką są rosnące w parku klon tatarski i klon srebrzysty. Do rejestru zabytków park został wpisany 1 czerwca 1980 r.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.