Chromakowo

Historia

Dwór został wybudowany w latach 80 tych XIX wieku dla rodziny Kreńskich. Pod koniec XVIII wieku miejscowy majątek należał do Kuczborskich. W wieku XIX przeszedł w posiadanie Kreńskich a następnie Mieczkowskich. W 1909 roku majątek został podzielony na dwie własności: Teofil Mieczkowskiego i Zdzisława Pytkowskiego. W latach późniejszych majątek kilkakrotnie zmieniał właścicieli i należał kolejno do: Sokołowskich, Oskierków, Zdziechowskich. Pod koniec lat 20 tych XX wieku posiadłość licząca 336 hektarów należała do Józefa Zdziechowskiego. Jego córka po mężu Budna przekazała majątek w posagu. Taki stan rzeczy utrzymywał się aż do zakończenia II Wojny Światowej. Później majątek przeszedł na skarb państwa i został rozparcelowany. Pozostała resztówka o powierzchni 14 ha w skład której wszedł dwór z parkiem. W dworze umieszczono szkołę podstawową, którą po 3 latach przeniesiono a w budynku umieszczono Gminną Radę Narodową. W 1975 GRN została zlikwidowana (reforma administracji) a do dworu wprowadzono dwie rodziny, które straciły domu w pożarze. Zamieszkały one w przybudówce dworskiej dawniej mieszczącej kuchnię. W roku 1983 w dworze zamieszkiwały już 3 rodziny.Takie użytkowanie doprowadziło obiekt do szybkiej degradacji i obecnie znajduje się on w ruinie choć w dalszym ciągu jest po części zamieszkały (?)
Również tragiczne są losy właścicieli dworu. Maria z Mieczkowskich Gościcka urodzona we dworze w roku 1874 zginęła w Powstaniu Warszawskim w 1944 roku. Stefan Sokołowski (ur. 1891), współwłaściciel Chromakowa, w 1919 roku ochotnik Wojska Polskiego i poseł na sejm 25 kwietnia 1941 w obozie w Auschwitz został zatłuczony na śmierć przez Niemców.

Opis

Dwór murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, o regularnej bryle, parterowy, podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem nakrytym dachem naczółkowym. Elewacja frontowa 7 osiowa z 3 osiowym, piętrowym ryzalitem umieszczonym centralnie. Ryzalit z otworami okiennymi i drzwiowymi zamkniętymi półkoliście z balkonem na osi na poziomie piętra, zwieńczony attyką. Wystrój architektoniczny ograniczony do boniowania narożnego, pilastrów rozczłonkowujących elewację ryzalitu. Całość skomponowana w duchu neorenesansu. Zabytek pozostaje w ruinie. Wystrój nieczytelny, konstrukcja silnie naruszona. Parku brak.