Gradów (Wikcimek)

Stan obecny

własnosć prywatna, w obrębie Osrodka Hodowli Zwierzyny PZŁ Gradów.

Historia

Wieś Gradów istniała już w XV wieku. Jej pierwszym właścicielem był stolnik sochaczewski Borzym z Gradowa. W 1827 roku wieś Gradów liczyła 94 mieszkańców, a folwark miał 1093 morgi. Była tu gorzelni, cegielni i browar . W latach osiemdziesiątych XIX dobra w Gradowie objął Bolesław Zieliński, To on w 1880 roku wzniósł dwór.. W czasie I wojny światowej pożar uszkodził dwór. . Po 1918 r. przeprowadzono kapitalny remont podczas którego nie otworzono części pomieszczeń . W latach 1929-33 zarządcą posiadłości był Ryszard Manteuffel-Szoge, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W 1937 r. po śmierci Bolesława, majątek przeszedł na własność jego żony Marii Heleny Zielińskiej i do 1945 roku znajdował się w rękach rodziny Zielińskich. Budynek ponownie zniszczony został w 1945 roku. Po II WŚ przeszedł na własność gminy, która dokonała jego remontu i w 1960 r. przekazała w “zarząd i użytkowanie” Polskiemu Związkowi Łowieckiemu. W 1980 r. zakończono kolejny remont. Zmieniono wówczas elewację ogrodową, w której zamurowano wyjście, a w elewacji południowej wykuto nowe wyjście. (Jarosław Bochyński 2024)

Opis

Dwór murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na wydłużonym planie, o nieregularnej bryle- parterowy z dwoma ryzalitami parterowym i piętrowym. Dwór podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem przekrytym dachem dwuspadowym o połaciach pobitych blachą z facjatkami. Na elewacji frontowej w sposób niesymetryczny umieszczono portyk złożony z pary czworobocznych, boniowanych filarów oraz pary wewnątrz nich umieszczonych kolumn toskańskich. Portyk dźwiga taras umieszczony przed wystawką piętra. Wystawka wieńczona trójkątnym szczytem. Parterowy ryzalit spięty w narożach pilastrami toskańskimi, wieńczony trójkątnym szczytem z okienkiem dekorowanym załamanym pod kątem prostym naczółkiem. Wystrój elewacji skomponowany za pomocą prostych naczółków nadokiennych, płaskich opasek okiennych dekorowanych zwornikami, oraz płycin podokiennych. Układ wnętrz dwutraktowy, przekształcony. Za portykiem umieszczono sień, z której przechodzi się do kaplicy znajdującej się w trakcie ogrodowym. Całość skomponowana w duchu neorenesansu.

Park

Park w Gradowie miał charakter krajobrazowo-naturalistyczny o układzie jednoosiowym, z jednym dość rozległym wnętrzem zamkniętym z jednej strony rzeką z drugiej ciągłą skupiną drzew i krzewów. Dwór usytuowano na osi drogi do wsi i kościoła. Przed elewacją frontową Podjazd z gazonami kilka ozdobnych drzew. Główna część parku rozciągała się za dworem. (Jarosław Bochyński 2024)

Inne

Zdjęcia z 1992 roku E. Bonusiak
Źródła: karta zabytku, ewidencja parkowa