Gostynin

Stan obecny

Z pozostałości zamkowych w 1824r rozpoczęto budowę kościoła ewangelickiego w miejscu zamku.
Kościół ten funkcjonował do zakończenia 2WŚ, następnie przejęty został przez parafię rzymsko-katolicką, a w 1978r przez zakłady „Polam”.
W 1995r został nieruchomością miasta ...
W 2009r. wzniesiono obok kościoła budynki stylizowane na zamkowe dla hotelu do którego włączono również zabudowę kościoła .
Pozostało wspomnienie po zamku i zabudowa niewiele z zamkiem mająca wspólnego ...

Historia

Na północ od miejscowości znajdują się pozostałości wczesnośredniowiecznego grodu wraz z podgrodziem. Od zachodu zaś, na nadrzecznej skarpie zespół zabudowań kościoła ewangelickiego w skład którego wchodzi kościół, pastorówki oraz dwóch budynków zamykających dziedziniec. W budynkach tych są pozostałości po średniowiecznym zamku książąt mazowieckich. Siedziba ta, wchodząca w skład Mazowsza Rawskiego została przyłączona do Korony w roku 1462. W okresie późniejszych zamek pełnił funkcję siedziby starostów miasta powiatowego. W roku 1611 zamek stał się miejscem uwięzienia carów Szujskich. Wojny szwedzkie w połowie XVII wieku przyniosły zniszczenie zamkowi i ten od tej pory zaczął popadać w degradację. Proces ten trwał do przełomu XVIII i XIX wieku kiedy to Hilary Szpilowski wykorzystał istniejące ruiny do wzniesienia kościoła ewangelickiego. W latach późniejszych dobudowany pastorówkę i inne istniejące do dziś zabudowania.
Zamek został wybudowany na surowym korzeniu w II połowie lub w końcu XIV wieku. Inicjatorem budowy zamku był albo książę Siemowit III używający tytulatury czerskiej, rawskiej, wiskiej i płockiej albo Siemowit IV, nieudany pretendent do korony polskie, używający tytulatury gostynińskiej. Zamek został ukształtowany jeszcze przed przejęciem go przez Koronę. W pierwszym etapie budowy powstała czworoboczna, oszkarpowana wieża mieszkalno- obronna. Została ona jednak rozebrana na przełomie XIV i XV wieku kiedy to nastąpiło rozbudowanie założenia. Powstało czworoboczne założenie z kwadratową u podstawy wieżą umieszczoną w narożniku północno wschodnim. W tym samym czasie dodano wjazd główny na zamek umieszczony w kurtynie wschodniej. W trzecim etapie prac w XV wieku zbudowano główny dom mieszkalny usytuowany przy północnej kurtynie oraz budynek bramny i możliwe, że jeszcze jeden budynek. Następna rozbudowa zamku wiąże się z panowaniem starosty Krzysztofem Szydłowieckim i przypada na lata 1513- 32. W tym okresie zbudowano szachulcowy dom południowy i założenie zyskało formę dwupałacowego. W XVII wieku wzniesiono budynek na osi przelotu bramnego. Na północ od zamku górnego umieszono zintegrowany z nim ale oddzielony fosą kwadratowy przygródek.

Inne

Pozostałości murów zamkowych.
Kaplica z basztą.