Pepłowo

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z 3 ćw. XIX w.
Pepłowo to stara wieś należąca niegdyś do szlachty zagrodowej, licząca w XVI w. około 200 ha ziemi ornej. Podzielona była wtedy na około 20 gospodarstw liczących od 10 do 40 ha. Zasiedlona była przez Pepłowskich herbu Szeliga i podzielona na przysiółki zmieniające w ciągu wieków nazwy i położenie. Większe skupiska zabudowań nosiły nazwy Pepłowo Pacierzowe vel Lenardy oraz Pepłowo Nagórne vel Sapały. Trzeci, nieco bardziej oddalony przysiółek nosił nazwę Pepłowo Wylazłowo. Przez małżeństwa i działy rodzinne tworzyły się w Pepłowie skomplikowane powiązania majątkowe z sąsiednimi wsiami zagrodowymi: Wołową, Szeligami, Zielonkami. Dochodziło też do tworzenia się większych i bardziej trwałych części dóbr w Pepłowie. W 1617 r. część w Pepłowie Nagórnym nabył przez małżeństwo z Pepłowską Kościński. Powstał tam mały folwark odstąpiony w 1631 r. Maciejowi Miszewskiemu z Miszewa Murowanego. Po nim dziedziczył tu Marcin Miszewski zmarły w 1674 r., a po nim jego 4 synowie. Części te nazwano wtedy Pepłowem Miszewskim. W 1724 r. dziedzicem był Wacław Miszewski - syn Krzysztofa, a wnuk Marcina, ze swoją stryjeczną siostrą, Zofią Zakrzewską. Od nich nabył ten dział Piotr Rozciszewski, którego synowie byli tam dziedzicami w 1756 r. W 1711 r. było w Pepłowie Nagórnym jeszcze 11 drobnych gospodarstw. W tym czasie nastąpiła koncentracja własności w Pepłowie Pacierzowym. W 1711 r. Mateusz Pepłowski miał tam dwór, 8 czeladzi i 5 poddanych. Dział ten przeszedł następnie na Michała Zawidzkiego, a w 1742 r. na wdowę po nim Franciszkę, drugą żonę Mateusza Smoleńskiego. W 1789 r. dziedzicem był jeden z synów Michała Zawidzkiego - Aleksander. W 1818 r. od Walerii z Galemskich Zawidzkiej dobra te, a także części, które jej mąż kupił w 1789 r. od Antoniego Bartolda, nabył Melchior Mieczyński, były podsędek ziemi płockiej. Był on wtedy już dziedzicem części w Pepłowie nabytych w 1799 r. od Peplowskich. Melchior posiadal w rezultacie dawne przysiółki: Pepłowo Wielkie, Nagórne, Lenarty, Karasie, Krzypy, Biskupice i Pacieże, łącznie około 285 ha. W 1828 r. majątek ten nabył od Melchiora Maciej Mieczyński, sędzia trybunału augustowskiego i w 1842 r. odsprzedał Antoniemu Mieczyńskiemu. Po Antonim dziedziczyły w 1857 r. jego dzieci. Do 1867 r. dobra od rodzeństwa wykupił Adam Mieczyński. W 1892 r. dobra wystawione zostały na licytacje przez Ziemskie Towarzystwo Kredytowe, od którego nabył dobra Józef Lasocki, syn Stanisława, który był tam dziedzicem jeszcze w 1938 r. i posiadał 343 ha gruntów. Część w Pepłowie ?Wylazłowie skupił od drobnych dziedziców Pepłowskich i Barcikowskich w latach 1789-1808 Wincenty Kozłowski. Zmarł on jako kawaler. Dobra przeszły na Antoniego Ośmialowskiego, po którym w !854 r. dziedziczył jego syn Stanisław, a po nim w 1870 r. jego 6 dzieci, które sprzedały Wylazłowo Adamowi Mieczyńskiemu z sąsiedniego Pepłowa. W 1891 r. na licytacji dobra nabył Stanisław Mieczynski i w nastepnym roku sprzedał Robertowi Mączewskiemu, synowi Adama. W 1907 r. Wylazłowo liczące wtedy około 74 ha nabył Józef Lasocki i włączył do Pepłowa. Po zakończeniu II Wojny Światowej dwór zaczął popadać w ruinę. W latach 90-tych posiadłość została wykupiona przez prywatnych właścicieli, którzy odrestaurowali dwór i przywrócili założeniu dawną świetność.
(oprac. na podst. http://www.historiabodzanow.pl/index.htm)

Opis

Dwór utrzymany w duchu podmiejskiej willi renesansowej. Budynek murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, podpiwniczony z mieszkalnym poddaszem przekrytym dachem naczółkowym z półszczytem dolnym. Dwór został skomponowany w duchu neorenesansu z nietypowym jak na warunki polskie układem funkcjonalnym. Elewacja frontowa wraz z wejściem głównym i portykiem została umieszczona na boku krótszym. Portyk wsparty na czterech kolumnach i dwóch półkolumnach doryckich, z doryckim belkowaniem o dekoracji tryglifowo- metopowej. Taras pierwszego piętra z znacznie wysuniętym przed lico elewacji dwuspadowym daszkiem wspartym na dwóch, smukłych kolumienkach. Przed tarasem schody jednobiegowe. Układ wnętrz głęboko traktowy z sienią na osi z żeliwną, kręconą klatką schodową.

Park

Park założony wraz z budową dworu, przekomponowany według projektów Stefana Celichowskiego.w 1905 r. Park został rozplanowany na wyniesieniu terenu z centralnie położonym dworem, nad stawami.

Inne

Kościół parafialny p.w. Nawiedzenia św. Elżbiety przez NMP (starokatolicki mariawitów)
Cmentarz mariawicki

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011