Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Okuniew
Zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura Okuniew

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Michał JakobielskiMarek KujawaJarosław Bochyński

Okuniew

Województwo:mazowieckie
Powiat:miński
Gmina:Halinów
Rodzaj obiektu:Pałac

Rejestr zabytków

Zespół:pałacowy z 1 poł. XIX w., nr rej.: 1071-A z 7.04.1977 i z 22.11.2004

Stan obecny

Własność J.S.T. Pałac w ruinie.

Historia

Pałac z 1. poł. XIX w.
W średniowieczu tereny Okuniewa leżały we wschodniej części ziemi warszawskiej. Powstał on na terenach wsi Długa Wola, której dziedzicem był Stanisław z Kalenia Okuń. W 1538 r. otrzymał on od króla Zygmunta I przywilej na utworzenie miasta, które nazwał od swego imienia. Przywilej królewski lokował miasto na prawie niemieckim, a zarazem nadawał prawo do targów i jarmarków. W XVI w. miasto musiało mieć duże znaczenie, gdyż w 1578 r. odbyła się tu narada posłów carskich, z Litwinami popierającymi kandydaturę cara Fiodora Iwanowicza. W 1656 r. pod Okuniewem odbyła się zwycięska bitwa Stefana Czarnieckiego ze Szwedami. W 1703 r. kwaterował tu król szwedzki Karol XII. Pod koniec kwietnia tego roku do O. wpadli niespodziewanie Litwini, rozgramiając Szwedów a samego króla zmuszając do ucieczki. Po Okuniach majątek w O. znajdował się w posiadaniu Powsinów, Ciołków, Radzimińskich h. Lubicz, Okęckich, Grzybowskich, Klickich i Łubieńskich h. Pomian. Po 1795 r. miasto stało się granicznym i w zw. z tym utworzono tu komorę celną. Znalazło się wówczas pod panowaniem austriackim. W 1809 r. stacjonował tu płk. Neuberg, kierujący kampanią w czasie wojny polsko - austriackiej. Po wygonieniu Austriaków Okuniew stał się siedzibą podprefektury oraz gminą, początkowo w Księstwie Warszawskim, a po 1815 r. stolicą powiatu w Królestwie Polskim. W 1820 r. Jan hr. Łubieński wybudował tu obecny pałac. 18 lutego 1831 r. w Okuniewie miała miejsce bitwa między oddziałami Żymierskiego i Szembeka z Rosjanami, podczas której miasto zostało spalone. Stolica powiatu po tej bitwie przeniesiona została do Mińska. W 1835 r. dziedzic wybudował w Okuniewie nowy kościół na miejscu starszego, jeszcze z XVI w. W rękach jego potomków majątek znajdował się do 2. poł. XIX w., następnie przeszedł w ręce rodziny Lortschów. Pod Okuniewem walczono również w okresie powstania styczniowego. Po upadku powstania władze carskie postanowiły wybudować linię kolejową pomiędzy Warszawą a Moskwą, która początkowo miała przebiegać przez miasto, jednak ostatecznie ominęła je o 4 kilometry. Wpłynęło to znacząco na spowolnienie rozwoju miasta i pozbawienie go praw miejskich w 1869 r. W 1885 r. na Okuniew składały się: osada miejska, wieś i dobra. Miasto miało 100 domów i 775 m-ców, zaś wieś (położona za rzeką) 166 m-ców. Na majątek ziemski składały się dodatkowo folwarki Sulejówek i Wola Grzybowa. Miał on łącznie 7527 mórg rozległości, 17 budynków murowanych i 8 drewnianych. W Okuniewie, 10 sierpnia 1898 r. urodził się polski dziennikarz i prozaik, Tadeusz Dołęga - Mostowicz (zm. w 1939 r. w Kutach). Spod panowania rosyjskiego wieś wyszła w 1915 r., by przejść pod panowanie niemieckie pod którym znajdowała się aż do Traktatu Wersalskiego w 1919 r. kiedy to miasto wróciło do Polski. W 1930 r. Okuniew stanowił osadę miejską oraz gminę wiejską i posiadał 1891 m-ców. W skład gminy wchodziły: Grzybowska Wola, Marysinek, Miłosna, Sulejówek, Wesoła, Zabraniec, Zielona i Zygmuntów. Właścicielami resztówki po majątku ze 130 ha gruntów byli Paweł i Jan Łapatin. Po 2. wojnie światowej pozostałości folwarku przejął Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Strona internetowa Okuniew.pl;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Wikipedia DE: https://de.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Do%C5%82%C4%99ga-Mostowicz;
Geoportal, Mapster:
http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/025K_german/P39-S32-I_OKUNIEW.jpg
Zdjęcie pochodzi z Forum "Eksploratorzy": http://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=129&t=9671

Opis

Pałac klasycystyczny. Zrujnowany budynek wznosi się pośrodku parku; był piętrowy, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, w dłuższej osi SW-NE, fasadą skierowany na SE. W fasadzie posiadał centralnie umieszczony ryzalit, zwieńczony trójkątnym frontonem. Ze wzgl. na duży stopień zniszczeń dokonanie szczegółowego opisu jest niemożliwe.

Park

Park z poł. XIX w. o pow. 5,3 ha. Starodrzew znajduje się głównie na północnej połowie parku i stanowi dz. ew. nr ... 1021 o pow. 2,627 ha. Jego południowa część to kilka różnych, mniejszych działek, być może przeznaczonych pod zabudowę. (Geoportal, 22.03.2017 r.).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.