Grzebowilk

Stan obecny

Własność prywatna.
Obiekt niedostępny.

Historia

Dwór został wzniesiony pod koniec XVIII wieku lub na początku XIX, według tradycji jako dworek myśliwski. Znajduje się on wśród nadań Księstwa Warszawskiego dla Ks. Józefa Poniatowskiego (1812 r.). Pod koniec XIX w. jego właścicielem był p. Harczewski, który wyciął otaczające dwór dębowe lasy i utworzył folwark rolny. Na początku XX w.ieku właścicielem folwarku był Tadeusz Rychwalski, który na jego terenie założył cegielnię, zarządzaną przez Spółkę Kanadyjską. W 1920 r. folwark wraz z cegielnią kupił Zygmunt Poradowski, który w 1926 r. założył Spółkę Wodną i zmeliorował 18 ha pól folwarku. W 1936 r. została wydzielona z folwarku cegielnia, którą nabył p. Barek (po 2 latach odsprzedał ją) . W 1939 T. folwark uległ w wyniku działań wojennych poważnym zniszczeniom. W roku 1944, folwark zostaje rozparcelowany- oddany przez właściciela p .Poradowskiego "gromadzie wiejskiej" . 'Właściciel pozostawił sobie 5,5 ha ziemi, wraz z dworem. W 1959 r. majątek został przekazany, w drodze zapisu testamentowego p. Poradowskiego, p. Marii Rogozińskiej (siostrzenica p. Paradowskiego). Nowa właścicielka wprowadza się do dworu w 1970 roku. Na terenie parku zakłada sad i hodowlę norek. Od 1988 roku własność Marii i Apolinarego Gałeckich. W latach 1987–1993 poddali oni dwór gruntownej restauracji według planu Apolinarego Gałeckiego, który był architektem. Z uwagi na bardzo zły stan techniczny drewnianych ścian (konstrukcja zrębowa, oszalowane i otynkowane) zamieniono je na murowane przy zachowaniu sylwetki budynku i jego proporcji. Obecnie także w rękach prywatnych. (Jarosław Bochyński 2024)

Opis

Dwór położony jest w centrum wsi, bezpośrednio przy szosie Mińsk Mazowiecki - Pogorzel. Budynek usytuowany w parku o pow.4,7 ha. Park graniczy z wsią Grzebowilk polami i starą cegielnią od strony wschodniej
Dwór w stylu klasycystycznym , pierwotnie drewniany konstrukcji zrębowej, oszalowany i otynkowany. Drewno modrzewiowe.
Założony na planie wydłużonego prostokąta, od frontu z gankiem kolumnowym na osi. Po przeciwległej stronie ganku, od południa znajduje się prostokątny taras z czerwonej cegły, z filarami i półkolistymi schodami. W południowo wschodnim narożniku wzniesiono przeszkloną werandę. Od strony wschodniej dobudówka (murowana z cegły),w której znajdują się schody prowadzące do piwnicy. Po stronie zachodniej drewniane pomieszczenie - przedsionek.
Drewniane ściany otynkowane (tynk wapienny) i pomalowane na kolor biały. Ściany gładkie, rozczłonkowane otworami okiennymi i drzwiami. Okna pierwotne-dwuskrzydłowe, czteropolowe z okiennicami; późniejsze – trójskrzydłowe (skrzydła jednopolowe). Okiennice o konstrukcji ramowej, dwuskrzydłowe, obite deskami z otworami w postaci serc. Drzwi frontowe- dwuskrzydłowe, przeszklone; drzwi boczne - jednoskrzydłowe, klepkowe.
Dach krokwiowo-stolcowy, pokryty dachówką (karpiówką) i papą, trójspadowy. Elewacja werandy wykonana z desek sosnowych, w partii górnej przeszklona. Ściany we wszystkich pomieszczeniach bielone. Podłogi wykonane z desek, ułożone na legarach. Stropy drewniane. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią na osi. Cztery trzony kominowe do których dośrodkowo podłączone układy grzewcze.
W latach 1987–1993 dwór poddano gruntownej restauracji według planu właściciela, Apolinarego Gałeckiego, który był architektem. Z uwagi na bardzo zły stan techniczny drewnianych ścian (konstrukcja zrębowa, oszalowane i otynkowane) zamieniono je na murowane przy zachowaniu sylwetki budynku i jego proporcji. Obecnie jest to budynek jest ceglany, zbudowany na planie prostokąta, parterowy, z mieszkalnym poddaszem, sześcioosiowy od frontu i siedmioosiowy od ogrodu. Elewacja frontowa i ogrodowa są niesymetryczne. W środku budynku jest taras, a na skraju bryły weranda. Tradycyjny układ dwutraktowy został zmieniony w trakcie przebudowy. Dach budynku jest czterospadowy, kryty dachówką. Od strony ogrodowej ma facjatki (Jarosław Bochyński 2024)

Park

Park powstał pod koniec XIX wieku. Na osi dworku powstała droga dojazdowa, prostopadła do drogi głównej, obsadzona lipami. Droga ta przechodziła w kolisty podjazd z trawnikiem i klombem kwiatowym pośrodku. Część gospodarczą i sad łączyła z dworem grabowa usytuowana na osi wschód-zachód. Południowe zakończenie osi widokowej stanowił staw z otwartym widokiem na pola i łąki. Zasadniczy układ kompozycyjny parku zachował się do dziś.(JB 2024)

Inne

Źródła:
Karta zabytku
Ewidencja parkowa (J. Sokalska, J. Wodzyńska, E. Rudnik)
Zdjęcia z 2006 roku Paweł Krupa
Zdjęcia z 1986 roku St. Fiedorczak