Górzno

Stan obecny

Dom w złym stanie. Oficyna w stanie bardzo dobrym. Park zdziczały. Oba obiekty (dwór i oficyna) zamieszkane, niedostępne z zewnątrz, częściowo widoczne z daleka w zimie.

Historia

Dwór został wybudowany pod koniec XVII wieku albo w pierwszej ćwierci XVIII wieku. W połowie XIX wieku dobudowano do dworu sionkę zwieńczoną trójkątnym szczytem z narożnymi pilastrami toskańskimi. Około 1840 roku do dworu została dobudowana neogotycka oficyna na polecenie rodziny Wilkońskich. Jej średniowieczny charakter miał nieco przyćmić klasycyzujący w formie dworek i przenieść na nową oficynę rangę ważności i centrum założenia. Pod koniec XV wieku miejscowy majątek należał do Kośmierzowskich. W XVIII wieku właścicielami posiadłości byli już Sułowscy. W 1783 roku majątek w części był w posiadaniu miecznikowej stężyckiej ? żony Ignacego Moszyńskiego (Moszczyńskiego), w części do rodziny Żebrowskich. W 1803 roku część Żebrowskich była własnością Józefa Żebrowskiego. I połowa XIX wieku to czas kiedy cały majątek należał do rodziny Paliszewskich. II połowa XIX wieku i wiek XX to okres panowania na włościach rodziny Wilkońskich. W 1909 roku właścicielem był Piotr Wilkoński a pod koniec lat XX tych ST. Wilkoński. Majątek liczył wówczas 568 hektarów. Ostatni właściciele dworu to Iwo i Janina Wilkońscy. Obecnie oba obiekty są zamieszkałe, ale niedostępne z zewnątrz. Dwór znajduje się w złym stanie technicznym. Oficyna znajduje się w dobrym stanie technicznym. W okolicy znajduje się zdziczały park oraz drewniany spichlerz z XVIII wieku.

Opis

Obecna forma dworu jest wynikiem jego przebudowy, która doprowadziła do zatracenia jego oryginalnych wartości. Pierwotnie dwór posiadał narożne ryzality na elewacji ogrodowej, zamiast prostego dachu dwuspadowego, nakryty był łamanym dachem polskim. Dwór murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, o regularnie bryle. Parterowy, podpiwniczony, z poddaszem nakrytym dachem dwuspadowym. Połacie kryte blachą. Elewacja frontowa przekształcona poprzez przebicie dodatkowych wejść do dworu. Na osi centralnej umieszczono trójosiową sionkę zwieńczoną trójkątnym szczytem i nakrytą osobnym daszkiem dwuspadowym. Dwór skomponowany został w duchu klasycyzmu.
Oficyna murowana z cegły, otynkowana i malowana na biało. Posadowiona na nieregularnym planie, o nieregularnej bryle. Parterowa, wysoko podpiwniczona, z mieszkalnym poddaszem nakrytym dachem wielospadowym. Połacie kryte dachówką ceramiczną. Elewacja frontowa 3 osiowa z jednoosiowym ryzalitem centralnym flankowanym dwoma wydatnymi przyporami przechodzącymi ponad gzymsem koronującym w formę pseudo machikuł. Pomiędzy nimi rozpięto ścianę attykową w formie krenelażu. W części przyziemia znajduje się wejście główne do budynku flankowane dwoma pilastrami toskańskimi, z półkolistym zamknięciem, zwieńczone trójkątnym naczółkiem. Ponad nim umieszczono trzy prostokątne, pionowe otwory okienne. Prawa oś zwieńczona wysoką attyką pokrytą blendami oraz narożną sterczyną z machikułami. Całość skomponowana została w duchu historyzmu z odwołaniem do militarnej architektury średniowiecznej oraz do gotyku angielskiego.

Inne

Oficyna, nr rej.: A-438 z dn. 12.10.1984

Pawilon w stylu neogotyku romantycznego zbudowany został ok. 1840 r. dla Wilkońskich na zach. od dworu. Jest to parterowa murowana z cegły, tynkowana, boniowana budowla, na wysokich piwnicach, sklepionych łukiem odcinkowym. Posiada nieregularny plan. Od frontu jej część wsch. jest zryzalitowana, zwieńczona murem z blankami, udomachikułami i otworami szczelinowymi, rozdzielonymi filarkami z krenelażem. W przyziemiu znajduje się ślepy portal arkadowy z trójkątnym szczytem. Dachy są wielopołaciowe, kryte gontem, częściowo blachą.

Spichlerz drewniany o konstrukcji zrębowej dwukondygnacjowy, na planie prostokąta zbudowano w XVIII w., a następnie restaurowano i częściowo zrekonstruowano w 1959 r. W górnej jego kondygnacji od frontu, oraz w ścianach szczytowych w obu kondygnacjach wykonano podcienia na profilowanych słupach, pomiędzy którymi znajdują się odcinkowe arkady. Na narożach nałożono drewniane boniowane. Wewnątrz stropy są belkowane, wsparte na słupach. Na górną kondygnację wiodą schody od wsch. Eliptyczne okienka posiadające profilowany wykrój, wycięte zostały w belkach. Dach jest czterospadowy, kryty gontem.