Główina

Stan obecny

Mieszkania komunalne.

Historia

W roku 1783 miejscowy majątek był w posiadaniu Zgromadzenia Księży Misjonarzy z Płocka. W 1890 roku Wg Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego z 1890 roku „Głowina – wie i folwark nad Wisłą, powiat Lipnowski, gmina Chalin, parafia Sobowo, odległe 4 wiorsty od Dobrzynia. Grunty włościańskie 324 morgi w tym291mornych, 34 domy, 271 mieszkańców” . Folwark liczył 665 morgów gruntów w tym 530 ornych, 7 budynków mieszkalnych, 26 mieszkańców. Obecne założenie dworsko-parkowe powstało ok. 1860 roku. Początek XX wieku to okres kiedy dwór należał do rodziny Dmowskich, w tym w 1909 roku do Wacława Dmowskiego. Pod koniec lat 20 tych XX wieku majątek był już własnością Bronisława Jaskólskiego i liczył 258 hektarów. E tym czasie dwór przybrał ostateczną formę wyniku gruntownej przebudowy zainicjowanej przez właściciela Bronisława Jaskólskiego (wg innych źródeł Jaskółę) . W czasie II WŚ w majątku gospodarowali Niemcy. Po wojnie do 1947 roku majątek wrócił do rąk Jaskólskiego (Jaskóły), który zamieszkał w dworze razem ze swoimi pracownikami. W 1947 roku majątek przejął Państwowy Fundusz Ziemi , który rozparcelował majątek. Wyłączony z parcelacji ośrodek składający się z dworu i parku przekazany został Gminie Brudzeń Duży. Gmina zorganizowała w dworze mieszkania dla 9 rodzin, W latach 1983/86 Gmina przeprowadziła remont budynku. (Jarosław Bochyński 2023)

Opis

Dwór budowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta z bocznymi alkierzami, o regularnej bryle. Parterowy, podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem nakrytym dachem naczółkowym. Połacie kryte blachą. Elewacja frontowa 7 osiowa z dwoma jednoosiowymi alkierzami umieszczonymi po bokach nakrytymi daszkami trójspadowymi oraz trójosiowy wystawką umieszczoną centralnie oraz zwieńczoną trójkątnym szczytem. Trzy osie centralne poprzedzone zostały cztero filarowym portykiem wspierającym balkon przed wystawką. Dwór został skomponowany w oryginalny sposób ujednolicając elewację frontową z ogrodową, przełamując tym samym XVII wieczną zasadę przeciwnych elewacji ukształtowanym w wersalskim założeniu entre cour et jardin. Powodem takiego rozwiązania było posadowienie dworu na wysokiej skarpie wiślanej i dbałość o walory krajobrazowe. Dwór został wybudowany w duchu stylu polskiego z przewagą elementów barokowych (alkierze) oraz klasycystycznych.

Park

W 1860 roku na górnym tarasie wysokiego brzegu Wisły wybudowany został dwór murowany, parterowy z poddaszem, z gankiem w elewacji południowej, tarasem w elewacji północnej , z dachem krytym czerwoną dachówką. Dwór zajmował centralne miejsce założenia dworskiego. W północno- wschodniej części założenia znajdował się zespół zabudowy gospodarczej – budynki murowane z kamienia i cegły zlokalizowane wokół podwórza gospodarczego. W północno-zachodniej i południowo-wschodniej części założenia był sad. Warzywnik zajmował teren na północ od dworu między drogą wjazdową a podwórzem gospodarczym. Zadrzewienie północnej i zachodniej części założenia stanowiły świerki i jesiony. Wzdłuż drogi dojazdowej biegnącej od szosy Włocławek – Płocki rosły czereśnie i jesiony. Zespół dworski od drogi dojazdowej posiadał ogrodzenie murowane z cegły. Park znajdował się od strony południowej i miał charakter krajobrazowy. Przy wjeździe do dworu, wśród drzew stała figurka matki Boskiej. Dziedziniec wjazdowy znajdował się przed południową elewacją dworu. Otoczony był ogrodem ozdobnym – partery kwiatowe, alejki spacerowe i polana parkowa. Dziedziniec i polanę zamykał od strony wschodniej masyw drzew a od południa rząd drzew posadzonych na koronie skarpy. Na terenie skarpy znajdowały się: - aleja dębowa prowadząca z górnego tarasu do brzegu rzeki ze schodami; - sad na tarasie; - aleja dębowa u podnóża skarpy biegnąca równolegle do rzeki i łącząca się poza parkiem z naturalnym zadrzewieniem. Z biegiem czasu nastąpiło zatarcie i zniekształcenie pierwotnej kompozycji. W czasie IIWŚ uległa zniszczeniu część gospodarcza. Po wojnie wycięto wiele drzew, zlikwidowano sady (na ich miejscu powstały budynki mieszkalne), rozebrano murowane ogrodzenie. (Jarosław Bochyński 2023)

Inne

Z kompleksu folwarcznego zachował się sporych rozmiarów budynek gospodarczy, murowany z cegły i kamieni polnych, częściowo w ruinie.(2011)

Źródła: karta zabytku, ewidencja parku
zdjęcia z 1982 roku Tomasz de Rosset
zdjęcia z 1987 roku Teresa Gurowska