Szaflary

Historia

Średniowieczna warownia zbudowana została na wapiennym występnie skalnym, którego północne i wschodnie zbocza mają formę pionowego urwiska. Obecnie w miejscu zamku wznosi się dom letniskowy, nawiązujący formą do murowanego pawilonu zbudowanego w tym miejscy w XIX wieku przez ówczesnych właścicieli ? Uznańskich. Wstępne rozpoznanie zabytku miało miejsce podczas przeprowadzonych badań archeologicznych w roku 1942. W latach późniejszych nie przeprowadzono już poważnych badań oprócz sondaży i nadzorów archeologicznych w trakcie prac budowlanych w 1991 roku. Geneza murowanej warowni nie jest do końca znana. W roku 1234 Henryk Brodaty nadał miejscową ziemię wojewodzie krakowskiemu Teodorowi Gryficie. Problemy wojewody związane z zagospodarowaniem ziemi skłoniły go do sprowadzenia z Jędrzejowa zakonu cystersów i osadzenia ich w Ludźmierzu. Wg Jana Długosza to właśnie władze zakonne odpowiedzialne są za fundację murowanej twierdzy w Szaflarach. Niektórzy badacze poddają ten przekaz jednak w wątpliwość. Pierwsza pisana wzmianka o zamku pochodzi z 1338 roku i dotyczy tutejszego burgrabiego Piotra ze Słupi ? tytułowanego w dokumencie kasztelanem. W dokumencie znajdziemy również informację o włączeniu miejscowych ziem do dóbr królewskich. W latach późniejszych zamek pozostawał pod opieką kolejnych dzierżawców: Ratułdów, Pieniążków, Komorowskich. Kres funkcjonowania zamku przypada na przełom XV i XVI wieku.

Założenie zamkowe otoczone było kamiennym murem przebiegającym po krawędzi wzgórza. Elementy założenia umieszczone wewnątrz obwodu nie zostały ostatecznie rozpoznane. Możliwe, że była to tylko wieża mieszkalna, na planie kwadratu umieszczona na środku cypla. Na fundamentach wieży w XIX wieku wzniesiono nowy, murowany pawilon. Możliwe, że pozostała zabudowa wewnętrzna średniowiecznego założenia pozostawała drewniana. Wedle ostatnich ustaleń zamek pochodzi z końca XIII wieku i mogli zbudować go cystersi.