Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Nowy Sącz

Województwo:małopolskie
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:ruiny zamku królewskiego, nr rej.: NoS-2-Ke-36 z 20.10.1936

Stan obecny

Pozostałości.

Historia

Pozostałości po królewskim zamku wznoszą się w północno-zachodniej części miasta w widłach Dunajca oraz Kamienicy. Ruiny nie były jak dotąd przedmiotem szczegółowych badań archeologicznych a te przeprowadzona na początku lat 90 tych miały charakter rozpoznawczy.
Miasto zostało ulokowane w roku 1292 na gruntach biskupiej wsi Kamienica. Biskup krakowski Jan Muskata uzyskał od Wacława II odpowiednią rekompensatę w postaci grodu bieckiego i wsi. Większość historyków jest zgodnych co do fundacji zamku i przypisuje ją królowi Kazimierzowi Wielkiemu pomimo braku tej fundacji w przekazach Jana z Czarnkowa i Jana Długosza. Za wiarygodnością tej tezy stoi przekaz z 1394 roku mówiący o uposażeniu zamku sądeckiego w dochody z żup bocheńskich.
Zamek mógł być zatem wznoszony jednocześnie z fortyfikacjami miejskimi. Brak szczegółowych badań utrudnia rekonstrukcję rozwoju przestrzennego zamku. Najprawdopodobniej przylegał on do murów miejskich a od miasta oddzielała go nawodniona fosa i wał. Więcej informacji na temat zamku zyskujemy z zachowanych dokumentów lustracyjnych z XVII i XVIII wieku. Zamek był dwukrotnie trawiony przez pożary w roku 1522 i 1611.
Dzieło odbudowy podjął starosta sądecki Stanisław Lubomirski (1597-1613). Po nim prace prowadzone były pod okiem jego następcy i syna Sebastiana. Lustracja z 1616 roku przedstawia taki stan rzeczy: zamek otoczony był murem z Bramą Grodzką, posiadał dziedzinie, dom główny z 40 komnatami ozdobionymi kamiennymi portalami oraz obramieniami okiennymi, budynki zaplecza gospodarczego. Niestety trud odbudowy zamku został zaprzepaszczony przez kolejne pożary z lat 1768 i 1769. W 1793 roku stwierdzono nieużyteczność budowli ze względu złego stanu technicznego.
Dzieła zniszczenia dopełniła powódź z 1813 roku w trakcie, której zachodnia ściana zamku osunęła się do Dunajca. W roku 1838 zamek przestał pełnić funkcje reprezentacyjne a w zachowanych budynkach urządzono koszary, więzienia i magazyny wojskowe. Na lata 1898-1914 i na okres między wojenny przypadają próby przywrócenia rezydencji dawnej świetności. W roku 1938 w odbudowanej części zamku ulokowano Muzeum Ziemi Sądeckiej. Całkowitą zagładę zabytku spowodował wybuch magazynu amunicji niemieckiej w 1945 roku.
Po zakończeniu II Wojny Światowej odbudowano resztki ocalałych murów miejskich bezpośrednio przylegających do zamku. Rekonstrukcji podległa Baszta Kowalska z późnorenesansową attyką i fragment muru obronnego z zadaszony, drewnianym gankiem straży.


Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Jan Poszeptynski8 lat i 2 miesiące temu
Perełka warta przywrócenia do uzytkowania.
Teraz w stanie ruiny. Niszczeje nadal - niedawno -w ubiegłym roku baszta podpierana belkami , skarpa się sypie.
Jan Poszeptynski8 lat i 2 miesiące temu
Perełka warta przywrócenia do uzytkowania.
Teraz w stanie ruiny. Niszczeje nadal - niedawno -w ubiegłym roku baszta podpierana belkami , skarpa się sypie.