Pieskowa Skała

Stan obecny

Muzeum.

Historia

Zamek posadowiony jest na wyniosłej platformie skalnej, górującej nad doliną Prądnika. Na lata 1948-68 przypadła kompleksowa odbudowa zamku pod kierunkiem A. Majewskiego, która nadała mu postać zbliżoną do tej, którą posiadał w epoce renesansu. Niestety podczas prac nie prowadzono badań archeologiczno-architektonicznych i ciężko już będzie odtworzyć dzieje zamku jak i proces przekształcania się jego struktury. Pierwsze wzmianki na temat zamku pochodzą z 1315 roku jednak część badaczy skłonna jest przypisywać je do warowni, która istniała wówczas na pobliskim wzgórzu Kocica, w południowej części Sułoszowej.
Za tezą tych badaczy stoi również przekaz Jana Długosza, który za fundatora zamku uznaje Kazimierza Wielkiego. W kronikach Długosza dowiadujemy się również o nadaniu zamku Piotrowi Szafrańcowi z Łuczyc herbu Starykoń przez Władysława Węgierskiego. Z dokumentu z roku 1368 wystawionego przez Władysława Jagiełłę dowiadujemy się, że było to nadanie czasowe zapewne zastaw. Dopiero rok 1422 przyniósł pełne władanie Szafrańcom na zamku na mocy dokumentu Jagiełły.
Taki stan rzeczy utrzymywał się aż do początku XVII wieku. W latach późniejszych zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli i należał kolejno do: od 1608 roku Macieja Łubieńskiego, następnie Barbary Sośnickiej i Samuela ze Śladkowa Śladkowskiego. Następnie właścicielami zamku stali się Zebrzydowscy za panowania których doszło do znacznej jego przebudowy. W roku 1655 zamek podzielił los większości warowni polskich i został zniszczony przez wojska szwedzkie. W latach późniejszych gdy warownia przeszła w posiadanie Wielopolskich została ich staraniem odrestaurowana i zmodernizowana, jednak już w 1702 roku nastąpił ponowny najazd i zniszczenia szwedzkie a w roku 1718 zamek strawił pożar.
Później prace budowlane prowadził Hieronim Wielopolski, który doprowadził rezydencję do stanu użyteczności, znikło jednak przy tym wiele elementów z czasów renesansowej przebudowy i z bogatego wyposażenia wnętrz. W roku 1842 zamek przeszedł w posiadanie rodziny Mieroszewskich. W latach 1850 i 1863 zamek trawiony był przez pożary. W latach 1864-1877 prowadzona była z inicjatywy Sobiesława Mieroszewskiego odbudowa zamku, która nie uchroniła go jednak od powolnego popadania w ruinę. W roku 1902 zamek został zakupiony przez spółkę akcyjną Adolfa Dygasińskiego i urządzono w nim pensjonat.
Po zakończeniu II Wojny Światowej zamek przeszedł gruntowną restaurację. W wyniku dość skromnego stanu badań nie możemy posilić się na pełna rekonstrukcję jego przeobrażeń.
W czasach fundacji Kazimierza Wielkiego zamek posadowiony był zapewne w obrębie najwyższej części wzniesienia zwanej Dorotką. Z ikonografii można wywnioskować, że stanowiła go czworoboczna wieża, w górnej partii przechodząca w ośmiobok. Najprawdopodobniej założenie składało się wówczas z innych, towarzyszących wieży budynków otoczonych murem obwodowym. Pod koniec XV wieku założenie zostało wzmocnione od wchodu dwiema basztami cylindrycznymi, z których południowa mieściła wjazd do zamku.
W XVI wieku w wyniku przebudowy prowadzonej przez Szafrańców powstało czteroskrzydłowe założenie otaczające dziedziniec na planie trapezu. Brama wjazdowa została wówczas umieszczone w skrzydle wschodnim. Dziedziniec otoczony został przez trójkondygnacyjne krużganki arkadowo-filarowe. W czasach Zebrzydowskich zamek pozyskał nowe fortyfikacje składające się z dwóch bastionów połączonych ze sobą kurtyną wschodnią z nowym wjazdem. W latach późniejszych przebudowy nie zmieniły już znacznie układu przestrzennego założenia ale zatarły niemal całkowicie jego renesansowy charakter. Dopiero powojenna odbudowa przywróciła zamkowi taki wyraz.

Park

Park z XIX w.

Inne

Brama z bastionami z 1 poł. XVII w.
Altana z XIX w.