Grodkowice

Stan obecny

Zakład Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Grodkowicach.

Historia

Dwór zbudowany wg projektu Teodora Talowskiego dla Żeleńskich. Grodkowice należały do rodziny Żeleńskich od roku 1623. Majątek zakupił od rodziny Lanckorońskich Stanisław Żeleński z Łuczanowic. Jego syn Marcjan wzniósł około 1670 roku drewniany dwór, który istniał do 1903 roku. Rozkwit majątku przypadł na II połowę XIX wieku, gdy gospodarował w nim Stanisław Żeleński. Rozwinięto wówczas na większą skale hodowlę bydła oraz produkcję wyrobów mlecznych. Po nim dobra Grodkowice odziedziczył syn Władysław. To on polecił wybudować w 1902 roku nową siedzibę. Ostatnim przed wojną właścicielem pałacu był syn Władysława, Karol Żeleński, który mieszkał tu z pochodzącą z Węgier żoną do końca drugiej wojny światowej. W czasie wojny w majątku ukrywano żydów oraz wspomagano działania AK. Po wojnie, w 1946 roku, majątek został upaństwowiony a jego właściciel aresztowany przez UB. Pałac przejął Zakład Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.

Warto nadmienić, że w czasie rabacji chłopskiej w 1846 roku, zginął właściciel Grodkowic Marcjan – Władysław Żeleński. Miejsce jego śmierci upamiętnia krzyż w ogrodzie, postawiony przez żonę. Marcjan- Władysław był pierwszym męskim przedstawicielem Żeleńskich z Grodkowic, który przeszedł na katolicyzm. Rodzina Żeleńskich wyznawała, bowiem od XVII wieku kalwinizm. W Grodkowicach spędzał wakacje znany pisarz Tadeusz Żeleński Boy.

Opis

Rezydencję wzniesiono w stylu eklektycznym z elementami gotyku i renesansu. Jest to budowla piętrowa na planie zbliżonym do kwadratu, wykonana z cegły i kamienia. Bryła korpusu wzbogacona została o narożną, ukośnie usytuowaną wieżę a elewacje o wykusze i balkony oraz loggie. Ponadto elewacje wzbogacają różnego kształtu okna, bogata kamieniarka detali, fryzy ceglane i napis.

Park

Park.

Inne

Oficyny i zabudowania gospodarcze. Klomb z figurą Goplany.