Goszyce

Stan obecny

Prywatny. Własność Ewy i Zbigniewa Jakubowskich.

Historia

Jest najstarszym zachowanym dworem drewnianym w Polsce. Został zbudowany w II połowie XVII wieku.

Według różnych źródeł datę budowy dworu przyjmowano na około roku 1656.
Pierwszą wzmianką i dowodem istnienia dworu jest spis inwentarski sporządzony w 1693 roku. Badania oraz odkrywki dokonane w trakcie remontu w latach czterdziestych XX wieku wskazują inną prawdopodobną datę powstania dworu na rok 1673.
Datę tą rzekomo odnaleziono na jednej z belek więźby dachowej dworu.
Belka ta jednak nie została zachowana ani sfotografowana. Badania konserwatorskie przeprowadzone w 1983 roku, kwerendy dokumentów archiwalnych oraz generalny remont przeprowadzony przez obecnego właściciela nie wykazały niestety żadnych innych wskazówek mogących jednoznacznie określić datę powstania dworu.

Jedynym namacalnym dowodem, mogącym przybliżyć i uprawdopodobnić czas powstania dworu jest, znaleziona podczas prac konserwatorskich, moneta (szeląg litewski z 1666 roku "Jan Kazimierz").

W roku 1681 w Acta Castrensia Cracoviensia Relationes znalazła się wzmianka o pożyczce zaciągniętej przez ówczesnego właściciela dworu Jana Cezara w wysokości trzech tysięcy złotych od "Conventu Wielkiego Domu Panien Zakonnych"

Dwa lata później (1683 r.) "Stary Dwór" staje się własnością Jana Wielopolskiego- księcia na Zywcu i Pieskowej Skale. Uważa się, że Jan Wielopolski przejął majątek w Goszycach za dług poprzedniego właściciela.
W 1713 roku dokonano dokładnej rewizji majątku z której również można wnioskować, że dwór powstał nie później niż w IV ćwierci XVII wieku. Spis ten został sporządzony na potrzeby postępowania spadkowego.

W 1810 roku majątek Goszycki zostaje zakupiony przez Wojciecha Boduszyńskiego (1768 - 1832)- doktora medycyny, profesora UJ.
Za udział w powstaniu listopadowym jego syna Feliksa ziemie goszyckie zostają skonfiskowane przez rząd rosyjski, lecz na mocy amnestii wracają do właściciela.
Jego córka Maria Józefa Boduszyńska w 1860 roku wyszła za Antoniego Zawiszę, a dwór otrzymał ich syn Artur Zawisza, który w 1888 roku zbudował nieopodal "Nowy Dwór", już murowany. Tę eklektyczną budowlę projektował prawdopodobnie znany krakowski architekt Teodor Talowski. Stary dwór zachowano jako oficynę i pokoje gościnne.

Po ojcu dwór i 300 ha ziemi odziedziczyła Zofia z Zawiszów primo voto Gąsiorowska, secundo voto Kernowa. Gospodarowała tu z drugim mężem, inż. Romualdem Kernem, do 1945 roku.

W 1943 roku w dworze przeprowadzono znaczny remont o czym świadczy nie tylko posiadane zdjęcie, ale i znaleziony w więźbie dworu list w butelce, opisujący remont oraz wskazujący osoby, które remont wykonały.

W 1945 roku majątek został wywłaszczony i przeszedł na własność Państwa. Dwór został oddany w użytkowanie Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie dla potrzeb praktyk studenckich, zaś tereny przyległe do dworu służyły jako poligon geodezyjny.

W latach 60-tych majątek przejmuje Państwowy Fundusz Ziemi, który przekazuje Goszyce Stacji Hodowli Roślin Skrzeszowice. Budynek staje się biurem Stacji i mieszkaniem jej pracowników. W tym czasie dwór zostaje mocno zdewastowany i popada w ruinę. Nienadający się w zasadzie do użytku zostaje opuszczony prze SHR Skrzeszowice w 1979 roku. Z majątku zostaje wydzielony Stary Dwór wraz z 27540 metrami kwadratowymi terenu (parku, sadu i przydworskich stawów).
Tak wydzielony dwór wraz z terenem zostaje sprzedany rodzinie Jakubowskich z Krakowa, przez których został wyremontowany i w których posiadaniu pozostaje do dziś.

Obecnie Stary Dwór w Goszycach jest świetnie zachowanym i rzadkim zabytkiem Architektury Drewnianej.

wg
http://www.starydwor.eu/

Opis

Budynek drewniany o konstrukcji zrębowej, tynkowany, parterowy z facjatą od frontu wspartą na dwóch kolumnach. Korpus główny jest wzniesiony na planie kwadratu, ma dwa nie wyodrębnione alkierze. Całość przekryta jest dachem łamanym.

Park

Park.