Niekarzyn

Stan obecny

W pałacu mieści się szkoła podstawowa.

Historia

Niekarzyn, wieś o średniowiecznej genezie, przechodził przez ręce wielu rodów. Źródła wspominają m.in. o rodzinach von Muhlen, von Löben (wiek XVI) oraz von Hake z Berge (XVI/XVII w.). Wzniesiony w formie dworu obronnego, dzisiejszy pałac datowany jest na XVII w. 23 kwietnia 1759 roku, w wyniku rozegranej nieopodal wielkiej bitwy (bitwa pod Kijami), wieś zostaje doszczętnie zniszczona. Zniszczeniu ulega też dwór, który następnie zostaje odbudowany jako budynek dwukondygnacyjny, w konstrukcji szachulcowej. Właścicielem dóbr niekarzyńskich jest wtedy rodzina von Zobeltitz. Przechodzą one następnie ręce von Plonniesów i Kalckreuthów. Pod koniec wieku XVIII powstaje we wsi nowy folwark z dworem. Z inicjatywy dzierżawcy Niekarzyna, Karla Boltze, w początkach XX w., zostaje dokonana gruntowna przebudowa obiektu. Staje on się trzykondygnacyjnym pałacem z bogatym, neobarokowym wystrojem architektonicznym. Po wojnie pałac przechodzi w zarząd PGR, zaś następnie, w latach 70-tych, staje się siedzibą szkoły podstawowej. Bryła pałacu zostaje poddana rozbudowie, co znacznie zniekształca budynek. Zmianie poddano też układ wnętrz.

Opis

Pałac niekarzyński powstawał w kilku fazach budowlanych. Pozostałością najstarszego założenia są blisko dwumetrowej grubości, kamienne mury piwnic i przyziemia. Obrys dworu założonego na planie prostokąta jest nadal czytelny. Dzisiejszy pałac to budynek trzykondygnacyjny, całkowicie podpiwniczony, którego bryła uzyskała plan trapezu. Składa się on z dwóch połączonych członów. Zachodni jest węższy i nieco wyższy i ma formę nakrytej dachem mansardowym, przysadzistej wieży. Drugi człon ? wschodni został nakryty dachem naczółkowym z wystawkami. Przyziemie fasady wysunięte zostało przed lico budynku i przykryte tarasem. W nim właśnie umieszczono wejście główne, którego otwór został podkreślony półkolistym naczółkiem, w którym, pomiędzy dekoracjami, umieszczono monogram B. Elewacje dłuższe przepruto, regularnie rozmieszonymi, w sześciu osiach, otworami okiennymi, zaś zachodnią elewację (boczną) dwoma. Prostokątne otwory okienne ozdobiono bogatymi obramieniami z trójkątnymi naczółkami, kluczami i gzymsami nadokiennymi lub prostymi opaskami. Narożniki obu brył podkreślone zostały boniowanymi pilastrami zwieńczonymi jońskimi kapitelami. Elewacje wieżowe zwieńczono dekoracyjnymi szczytami.
Piwnice oraz dwa pomieszczenia przyziemia nakryte sklepieniami są kolebkowymi. Pozostałe pomieszczenia stropami drewnianymi. Nie zachowało się wyposażenie wnętrza.

Park

Od strony południowej rozciągał się park krajobrazowy z elementami kompozycyjnymi w postaci polan czy stawu. Obecnie pozostałością jest kilka starych drzew: cis, jesion i wiąz.

Inne

Dwór z XVIII w. wraz z folwarkiem.

tekst: koci pazurek 2010