Kostrzyn

Stan obecny

Pozostałości.

Historia

Dziś po istniejącym jeszcze kilkadziesiąt lat temu rozległym założeniu zamkowym, usytuowanym w ujściu Warty do Odry pozostały nikłe ślady. Historia zamku sięga 1444 roku, kiedy to zakon krzyżacki począł go wznosić celem zabezpieczenia zachodniej granicy zakupionej w 1402 roku Nowej Marchii. W tym samym czasie przebudowie uległy dwie inne warownie krzyżackie w Drezdenku i Świdwinie. Warownia ukończona w 1452 roku miała strzec przeprawy przez Odrę i komory celnej. Miejscowa osada otrzymała prawa lokacyjne już w 1300 roku od margrabiego brandenburskiego Albrechta III. Zamek krzyżacki miał również inne znaczenie- stanowił przeciwwagę zlokalizowanej w pobliżu siedziby joannitów w Słońsku.
Założenie zamkowe zostało posadowione na planie zbliżonym do trapezu. Główny dom zamkowy ulokowano na zachodnim jego krańcu, w bezpośredniej bliskości do rzeki Odry. W sąsiedztwie domu głównego umieszczono wolnostojącą, cylindryczną wieżę, broniącą most. Brama wjazdowa do założenia została ulokowana w kurtynie wschodniej na wysokości domu głównego. Założenie zostało otoczone kordonem murów obwodowych wyposażonych w narożne wieże.
Ziemie Nowej Marchii przypadły znów w posiadanie brandenburskie w roku 1454. Po roku 1535 kiedy to Kostrzyn stał się stolicą rozwijającego się księstwa nastąpiła również znaczna rozbudowa zamku. Powstało wtedy trójskrzydłowe założenie uzupełnione w 1600 roku czwartym skrzydłem zamykającym od południowego wschodu wewnętrzny dziedziniec. W południowym narożniku założenia umieszczono ośmioboczną wieżę nakrytą hełmem. Zamek otoczony był fortyfikacjami zewnętrznymi oraz fosą. Po przeciwnej stronie wjazdu głównego znajdował się tzw. Rennplatz- Plac Wyścigowy. W jego obrębie znalazły się budynki gospodarcze oraz dwa arsenały. W niedalekiej odległości od założenia znajdował się kościół parafialny, który skomunikowany został poprzez krytą galerią łączącą bezpośrednio apartamenty książęce z lożą kolatorską. Elewacje zamku dekorowany były licznymi sgraffitami. Oprócz nich od strony dziedzińca formę artystyczną uzupełniały bogato dekorowane portale z terakoty. Nie znamy z imienia autora renesansowej przebudowy zamku. Możliwe, że był nim architekt związany z Hansem Schenck-Scheusslichem- autorem nowej siedziby elektorów brandenburskich w Berlinie. Równocześnie do renesansowej przebudowy zamku, w jego otoczeniu powstawała w latach 1537-1543 bastionowa twierdza. Zaprojektował ją Francesco Chiaramella z Gandino na polecenie margrabiego Jana. Przebudowa twierdzy nastąpiła już w latach 1578-1596 a prowadził je inny Włoch- fortyfikator, hrabia Rocha Guerrini-Linari. Twierdza stała się miejscem uwięzienia, z rozkazu ojca królewicza pruskiego, późniejszego Fryderyka II. Założenie zamkowe wraz z twierdzą zostały znacznie zniszczone w 1945 roku. Po wojnie ruiny znalazły się w strefie nadgranicznej. W latach 50 tych zostały rozebrane.