Moszczenica

Stan obecny

W 1945r własności Enderów znacjonalizowano , ogrodzenia zlikwidowano , w dworze umieszczono szkołę , która funkcjonowała do 1962r.

Dalsze losy dworu Enderów w Moszczenicy nie są opisywane .
Wiadomo że jakby „bezpański” stawał się ruiną – a więc stawał się coraz bardziej łatwopalny .....
Spłonął w 2006r .
Szczątki symbolicznie ogrodzono i ozdobiono tabliczkami o zakazie wstępu ...
Odbudowy dworu chyba już nikt się nie podejmie ...
Gmina zajęła się restauracją parku – jest jako tako utrzymywany , odnawiane są parkowe alejki , uzupełniane nasadzenia drzew , likwidowane samosiejki ...

Historia

Wieś prawdopodobnie pochodząca z Xw , wymieniana w zapiskach w 1392r.
Od XVw – własność szlachecka Kossowskich h. Jelita , następnie Lubiatowskich , przeszła w XVIw w ręce Małachowskich h. Nałęcz .
W 1856r Taida Rzewuska z Małachowskich sprzedaje wieś hr. Ostroróg-Sadowskiemu h. Nałęcz , którego spadkobiercy w 1880r. sprzedają własność Wilskim.

W 1898r przejmuje majątki Teodor Ender – pabianicki potentat włókienniczy pochodzenia niemieckiego , który znacznie przyczynia się do rozwoju wsi – inwestując w zakłady włókiennicze , cegielnię , bocznicę kolejową linii warszawsko-wiedeńskiej .
Enderowie przekształcają wieś z folwarkiem w osadę robotniczą .
Po śmierci Teodora – kontynuują inwestycje synowie – Karol , Stefan i córka Irena Augusta .

Już w czasach Małachowskich obok folwarku powstał dwór i założenie parkowe o których wiadomo niewiele .
Wiadomo , że dwór był przebudowywany kilkakrotnie – prawdopodobnie w 1877r przez Ostroróg-Sadowskiego , jak należy wnioskować z daty w szczycie ryzalitu ogrodowego , a następnie przez Teodora Endera , który przetworzył duże , 13ha założenie parkowe ze stawem prawdopodobnie w/g projektu Karola Sparmana .

Opis

Po przebudowach dwór składał się z piętrowego korpusu głównego , posiadającego fasadę w elewacji Wsch z niewielkim dwukolumnowym portykiem dźwigającym balkon , oraz wyjściem w ryzalicie ogrodowym z tarasem .
Do korpusu z obu stron przylegały parterowe , załamane skrzydła nadając budowli plan litery „C” otwartej od str. ogrodu z narożem Płn o char. sześciobocznego alkierza ? , altany ? .

Park

Park krajobrazowy.

Inne

2 budynki administracyjne, stróżówka, wieża ciśnień.
Gorzelnia z pocz. XIX w., nr rej.: 620/IX-55 z 10.06.1955