Lutomiersk

Stan obecny

Po 2WŚ – wrócił do funkcji sierocińca aż do pożaru w 1951r.
Klasztor ponownie odbudowano na ośrodek dla księży a od 1996r. Działa w nim Salezjańska Szkoła Muzyczna .
Tak więc obiekt po licznych przebudowach , odbudowach , adaptacjach zawiera widoczne z pierwotnego zamku – tylko elewacje i fragmenty murów w części Płd .

Historia

Struktura zamku została wtopiona w bryłę poreformacyjnego klasztoru, ufundowanego w roku 1651 przez wojewodę rawskiego Andrzeja Grudzińskiego herbu Grzymała. Zamek został wprowadzony do literatury przez T. Poklewskiego, M. Żemigałę oraz E. Grabarczyka. Był również przedmiotem wielu badań. Obecnie budowla użytkowana przez zgromadzenie salezjanów, wznosi się na Nerem, niedaleko ujścia strugi Wrząca, na północno wschodnim skraju miasteczka. Do dziś gotyckie fragmenty pozostały widoczne jedynie w południowej części domu południowego. Wchodzi on w skład większego czworobocznego założenia obejmującego pozostałe dwa domy oraz bryłę kościoła. Pozostałość średniowieczna jest budowana z cegły w wątku gotyckim, posiada romboidalną dekorację zendrówkową. W części wschodnie ściany widoczne są pozostałości po zamurowanej, ostrołukowej bramie wjazdowej oraz dwie flankujące ją furty. W części zachodniej widoczne są ślady po otworach okiennych. W początkowym etapie badań dom południowy identyfikowany był z głównym domem zamku. Posiadał w partii przyziemia dwie izby oraz przelot bramny, w partii piętra zaś wyposażony był w trzy izby. Dom główny wymiarów 9,8 m/26,4 m, wchodził w skład bez wieżowego założenia zamkowego o wymiarach 26,4 m/ 35 m. Założenie to prócz domu południowego oraz murów obwodowych wyposażone było również w dom pomocniczy umieszczony w przy zachodnim odcinku kurtyny północnej.
Pierwotnie wzniesienie zamku datowano na I połowę XV wieku a fundacji doszukiwano się u potomków Jana z Chełmicy czyli rodziny Lutomierskich herbu Jastrzębiec albo u Różyców Niechmirowskich. W latach późniejszych budowę zamku przeniesiono na okres między 1400 a 1410 rokiem a fundatorów widziano w Niechmirowskich. Znaczącym faktem jest, że ani Lutomierscy ani Niechmirowscy w XV wieku nie byli już właścicielami tej części ziem. Badanie nie potwierdziły również propozycji jakoby pierwotne założenie zamykało się w kwadracie o boku 26 m. Zamek nie został nigdy do końca zrealizowany. W XV wieku udało się wznieść do końca budynek południowy oraz możliwe, że wschodni. W średniowieczu budynki te wschodziły w skład większego założenie obronno rezydencjonalnego w pozostałej części wzniesionego z drewna. Ostatecznie inicjatorów powstania zamku widzi się w przedstawicielach rodu Zarębów z Kalinowej a datuje się go na I połowę XV wieku. Fundatorzy zamku byli właścicielami miejscowego majątku od 1311 do 1460 roku. W latach późniejszych przeszedł on w posiadanie Poddębskich. W roku 1518 stał się własności Grudzińskich.

Inne

W Rejestrze Zabytków :

- zespół klasztorny reformatów, ob. salezjanów, poł. XVII, XIX:
- kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, nr rej.: 58-IV-6 z 23.03.1948 oraz
36 z 28.08.1967
- klasztor, nr rej.: 68-IV-16 z 23.03.1948 oraz 37 z 28.08.1967