Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Głogowiec

Glogowitz

Województwo:łódzkie
Powiat:kutnowski
Gmina:Kutno (wiejska)
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:dworski z 2 poł. XIX w., nr rej.: 574 z 8.09.1987

Stan obecny

Przedsiębiorstwo Rolnicze “Głogus" – biura, mieszkania.

Historia

Dwór z k. XIX w.
Głogowiec to wieś leżąca 7 km na płd. zachód od Strzelec. W dawniejszych czasach leżała przy trakcie z Kutna do Łaniąt, w pow. gostynińskim i była gniazdem rodowym Głogowskich h. Grzymała. Już na pocz. XIV w. Jan Głogowski wybudował we wsi kościół, będący siedzibą parafii p.w. Nar. Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha. W skład dóbr Głogowskich wchodziły także Jastrzębie i Raciborowo (Racziborowo, Raczyborów, etc). W 2. poł. XVI w. dziedzicami byli Paweł (zm. w 1570) i Mikołaj G., synowie Jana. W 1560 r. Paweł G., dziekan płocki, wybudował w miejscu drewnianego kościoła obecną świątynię murowaną. Rozbudowano ją w stylu renesansowym w latach 1560-73.
W 1565 r. Mikołaj Głogowski zapisywał na dobrach po 400 złp. posagu i wiana swej żonie Ulianie Kotwiczównie, córce Jana Dery ze wsi Glinicza w pow. górowskim (na Śląsku). Mieli oni syna Gabriela, zaś ten Zygmunta. Zapewne braćmi Gabriela byli Augustyn i Hieronim Gg. W 1621 r. Zygmunt Głogowski dostał też części G. i R. od Zuzanny Gembart, żony Stefana Domiechowskiego. Niestety "Regesty" prof. Dworzaczka dotyczą głównie Wielkopolski i nie znamy kolejnych właścicieli; dopiero w XVIII w. we wsi pojawia się nazwisko Wieszczyckich h. Grzymała: Jacek, a następnie jego syn Ludwik (ur. 1760, z drugiej żony, n.n.). Ludwik z żoną Brygidą Zabokrzycką mieli czworo dzieci: Barbarę, Rudolfa Józefa, Ludwika i Ludwikę Teklę. Majątek odziedziczył Rudolf Józef, późniejszy powstaniec listopadowy, działacz samorządowy i poseł na sejm. Po jego samobójczej śmierci w 1839 r. majątek przejął Bonawentura Zabokrzycki, po którym odziedziczyła bratanica Teresa. Ta wyszła za Feliksa Jana Nepomucena Skarżyńskiego h. Bończa i mieli siedmioro dzieci.
W 1854 r. właścicielem dóbr był już Eugeniusz Jan Łempicki h. Junosza (1812-1880), ożeniony z Celiną Apolonią Lewińską h. Brochwicz (III) (1830-1910). Mieli córkę Filomenę, która w 1870 r. wyszła za Michała Wyssogota-Zakrzewskiego h. Wyskota (1845-1914). Ciż mieli dwóch synów: Tadeusza (ur. 1871) i Kazimierza Wincentego (ur. 1873).
W 1827 r. we wsi znajdowało się 18 domów z 220 m-cami, a w 1885 r. 19 domów i 216 m-ców, w tym 22 osadników. Dobra liczyły 985 morg, w tym 750 m. ziemi uprawnej, 100 m. lasu i 60 m. łąk, ponadto 75 mórg należało do włościan. Na uwagę zasługuje fakt, że we wsi w 1882 r. urodził się Stanisław Jasiukowicz, późniejszy działacz i wiceprezes Stronnictwa Narodowego (zm. 1946). Parafia w Głogowcu liczyła 1427 "dusz" i należała do dekanatu w Kutnie. Szkoła znajdowała się w pobliskim Klonówcu.
W 1903 r. wieś nabył Ignacy Szebeko (1859-1937), ożeniony z Felicją Rotwand. Mieli czworo dzieci: Witolda, Jadwigę, Zdzisława Felicjana oraz Wacława. Dziedzic był aktywnym działaczem politycznym, reprezentował tzw. "endecję", a w 1917 r. został członkiem Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. W 1923 r. został też wiceprezesem Związku Ludowo - Narodowego. Do 1928 r. był posłem na sejm. W Głogowcu podniósł gospodarstwo na wyższy stopień kultury, a w okolicznych wsiach zakładał Kółka Rolnicze.
W okresie międzywojennym wieś leżała w gminie Sójki. Do obszaru dworskiego należało wówczas 613 ha gruntów; obejmował on także cztery duże gospodarstwa położone na zach. od wsi, dwa na płd. i jedno w kier. wschodnim. Ignacy Szebeko zmarł w 1937 r. w Warszawie. Po wybuchu wojny we wsi stacjonował sztab Armii Pomorze gen. Kutrzeby, który przez kilka dni mieszkał we dworze i stąd zarządzał przebiegiem walk. Po upadku kampanii wrześniowej majątek przejęli Niemcy.
Po wojnie do Głogowca wróciła siostra dziedzica - Józefa Szebeko, która zmarła we dworze, w sierpniu 1945 r. Rok później dawne dobra zostały przejęte przez Skarb Państwa Polskiego, a na bazie majątku utworzono wzorcowe Państwowe Gospodarstwo Rolne, którego właścicielem została Stacja Hodowli Roślin Ogrodniczych w Gołębiewie. W Głogowcu SHRO stworzyła swoją filię. Z kolei budynek dworu przeznaczony został na przedszkole, które działało tu zaledwie do 1955 r. Po przemianach politycznych 89/90 budynek przejęła AWRSP (ob. ANR), która wydzierżawiła obiekt obecnym użytkownikom.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Strona internetowa TPZK: link https://tpzk.eu/zabytki/glogowiec-dwor/
Str. internetowa Diecezji Łowickiej: https://diecezja.lowicz.pl/parafia/sw-wojciecha-w-glogowcu/
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
Geoportal;
Mapster:
122 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: 4028_G_Schwinitz_(Swinitz)_XI.1944.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony w stylu podmiejskiej willi letniskowej, w dł. osi zbliżonej do N-S, fasadą skierowany na zachód. "Składa się z drewnianej, piętrowej części środkowej, zwieńczonej trójkątnym szczytem oraz parterowych murowanych skrzydeł bocznych. Część piętrowa jest podpiwniczona, z mieszkalnym poddaszem. Pokrywa ją dach spadowy z szeroko wysuniętymi okapami. Elewacja jest 5-osiowa, z 3-osiową, trójboczną, zabudowaną sionką, która trzyma werandę, umieszczoną na wysokości piętra – jest ona wyposażona balustradę z tralek i pulpitowy daszek. Przed sionką, która stanowi główne wejście do dworu, znajdują się murowane, jednobiegowe schodki. Od strony ogrodu znajduje się murowany, otwarty taras. Dawniej taras ten pokrywała deskowa podłoga, cały był otoczony żeliwną, ażurową balustradą, z której do dziś zostały tylko fragmenty. Niewielkie schody z tarasu prowadziły do fontanny znajdującej się naprzeciw. Elewację budynku zdobi oryginalna drewniana dekoracja w formie opasek o ornamentach roślinnych. Do części drewnianej dostawiono dwa murowane i otynkowane, parterowe, 3-osiowe skrzydła. We wnętrzu dworu do dnia dzisiejszego zachowała się drewniana klatka schodowa oraz sztukateria w jednym z pokoi. Układ wnętrz przebudowany po 1945 r. Przed dworem znajduje się owalny podjazd obsadzony jesionami i lipami." (źródło: TPZK, j.w.).

Park

Park krajobrazowo-naturalistyczny z k. XIX w. o pow. ok. 9,8 ha; pomiaru dokonaliśmy po zewn. granicach dz. ewid. nr ...93 i ...16, przy czym fizyczna pow. drzewostanu jest znacznie mniejsza. Park otoczony jest murem z kamienia polnego, z bramą wjazdową od płd. Po obu stronach alei wjazdowej zachowały się dwa stawy. Na zróżnicowany drzewostan składają się m. innymi topole białe, wiązy, jesiony wyniosłe, grochodrzewy, klony, kasztanowce, wierzby, graby, orzech europejski, iglicznia trójcierniowa, a na krańcach podjazdu także świerk kłujący i zwyczajny oraz głóg dwuszyjkowy. Pomniki przyrody stanowią: lipa drobnolistna, dwa jesiony wyniosłe i 600 - letni platan klonolistny o obw. w pierśnicy 890 cm. Dawna kompozycja przestrzenna obecnie jest nieczytelna, głównie z powodu rozrostu samosiewów krzewów i drzew liściastych.

Inne

We wsi: kościół, gotycki, 1560, par. p.w. świętego Wojciecha - Sanktuarium Matki Bożej Głogowieckiej - Pani Ziemi Kutnowskiej
Mogiła powstańców z 1863 r.
Plebania XVIII/XIX w.
Droga Krzyżowa z rzeźbami Tadeusza Kacalaka, Antoniego Kamińskiego i Andrzeja Wojtczaka

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.