Bolesławiec

Historia

Zamek wzniesiony został na naturalnym wzniesieniu na brzegu rzeki w otoczeniu łąk. Zamek jest dziś dość dobrze rozpoznany dzięki przeprowadzonym pracom badawczym. Pierwsze pracy odbyły się w roku 1963. Na lata 1972- 79 przypadają kolejne prace badawcze, mające na celu również konserwację ruin oraz ich wyeksponowanie. Dotychczas powstało kilka publikacji mówiących o dziejach zamku.
Do dziś zachowały się reliktu ośmiobocznej wieży stojącej w północnej części dziedzińca oraz partia murów obwodowych zlokalizowanych na wschód od budynku bramnego. Zamek posadowiony był na fundamentach z kamienia eratycznego. Ściany obustronnie licowane w wątku polskim budowano z cegły. Założenie ma obrys wydłużonego wieloboku ściętego od strony północnej. Wysokość muru sięga 5 metrów od postawy do chodnika straży.
W południowej części założenia zachowały się relikty budynku bramnego. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1268 i jako właściciela zamku wymienia Bolesława Pobożnego. Z roku 1335 pochodzi porozumienie Kazimierza Wielkiego oraz Jana Luksemburskiego zawarte w Wyszehradzie, na mocy którego ten pierwszy zobowiązał się zniszczyć zamek. Nie jest do końca pewne czy chodziło właśnie o ten zamek.
Wcześniejszy zamek pod kątem formy nie jest do dzisiaj rozpoznany. Możliwe, że był to obiekt drewniany. Dzisiejsze ruiny należy zatem łączyć z fundacją Kazimierza Wielkiego. Zamek mógł powstać przed 1340 rokiem. Jego forma wskazuje bowiem na wybitnie obronną funkcję warowni granicznej, strzegącej Polski od strony Śląska. Po koniec wieku XIV zamek stał się własnością Władysława Opolczyka. W latach 1391- 1401 w wojnie z Jagiełłą zamek został uszkodzony. W roku 1393 wojska królewskie sprowadziły z Krakowa bombardę.
Zamek po zdobyciu stał się siedzibą starostwa niegrodowego. W roku 1704 zamek został wysadzony przez wojska szwedzkie w trakcie potopu. Na wiek XVIII i XIX przypada dewastacja pozostałości po zamku. Okoliczna ludność wykorzystywała relikty budowli jako kamieniołom. Dziś zamek zabezpieczony jako trwała ruina stanowi atrakcję turystyczną. Zamek Kazimierza Wielkiego rekonstruuje się jako wieloboczne założenie otoczone murem obwodowym wyposażonym w budynek bramny. Dziedziniec zapełniony był drewnianymi budynkami.
Na ostatnią dekadę przypada przebudowa zamku prowadzona z inicjatywy Władysława Opolczyka. Wzniesiono wtedy w południowej części dziedzińca ośmioboczną wieżę, oraz dwa budynku zlokalizowane wzdłuż wschodniego muru obwodowego. Północny budynek był bardziej wydłużony, południowy w formie auli książęcej. Mury obwodowe zostały podwyższone a między budynkami dostawiono latrynę.
Na przełom wieków XIV i XV przypada nieznaczna przebudowa prowadzona przez miejscowego starostę, której efektem było dostawienie między domami Władysława Opolczyka nowego budynku i przebudowa latryny. Ostatni etap funkcjonowania zamku rozpoczęła jego przebudowa trwająca w latach 1625- 28, zainicjowana przez starostę Kacpra Denhoffa. Dwa trzy budynki zlokalizowane przy wschodniej kurtynie zastąpiono wtedy jednym, masywnym domem, lekko załamanym, dwukondygnacyjnym, ciągnącym się przez blisko 50 metrów.
Od strony zachodniej po zewnętrznej stronie murów do budynku bramnego dostawiono budynek kuchenny. Od strony północnej wzgórze zyskało nowy nasyp, tworzący płaskowyż wykorzystany następnie na założenie ogrodu włoskiego. Do 1704 roku nie odnotowano większych zmian, a zamek o zupełnie zatartych funkcjach obronnych w formie rezydencji starościńskiej z barokowym wystrojem wnętrz dotrwał aż do 1704 roku.

Opis