Mełgiew Podzamcze

Stan obecny

Szkoła podstawowa.

Historia

Pałac z pawilonem z XVIII w.
Już w 1330 r. Mełgiew wymieniana jest w liczbie włości Dzierzka, kanonika krakowskiego, i jego brata Hostasjusza, przeniesionych na prawo niemieckie. Wieś znana w XIV w. jako Mełgiew należy do Mełgiewskich i Firlejów.
W XV w. dziedzicem lub dzierżawcą jest Jan Podoleński herbu Lewart. W 1565 r. jak podaje \"Lustracja województwa lubelskiego\", dobra dzielą się na Mełgiew Nicolai i Mełgiew Skinder.
W 1667 r. płaci tu pogłówne Jan Biskupski od 82 poddanych, a Stanisław Dunin Głuszyński od 57 poddanych. Na początku
XVIII w. Mełgiew jest w rękach Stoińskich, w 1726 r.- Jacka Stoińskiego, sędziego ziemskiego lubartowskiego. W 1747 r. właścicielem jest Dominik Stoiński, a nastepnie Feliks.
Ostatni z rodu Stoińskich linii mełgiewskiej umiera w 1818 r, a w 1819 r. dobra Mełgiew zostają sprzedane na licytacji Wojciechowi Wiercieńskiemu, podstaroście drohickiemu, założycielowi lubelskiej linii Wiercienskich. W tym czasie następuje podział dóbr na trzy części:
Mełgiew Podzamcze, Jacków i Trzeciaków, a każda z nich należy do innego właściciela. Od 1822 roku właścicielem Podzamcza i Jaszczowa jest generał Ludwik Kicki. W 1831 r. po jego śmierci w bitwie pod Ostrołęką w czasie powstania listopadowego jego żona przenosi się do Jaszczowa, a majątek Megiew Podzamcze kupuje Kazimierz Puchała, od 1818 r. sekretarz Lubelskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Po śmierci Kazimierza Puchały dobra Jacków i Podzamcze przechodzą w ręce jego wnuków Szlubowskich - Joanny i Józefa, sędziego pokoju okręgu radzyńskiego zamieszkałego na stałe w Branicy koło Radzynia. Do Szlubowskich należy też rozległa pałacowa rezydencja w Radzyniu. W 1870 r. właścicielem Mełgwi Podzamcze jest Korwin Szlubowski.
Po małżeństwie Stefanii ze Szlubowskich z Edwardem Rulikowskim dobra te znajdują się w rękach Rulikowskich aż do 1944 r. Ostatnimi właścicielami są Maria i Zygmunt Rulikowscy.
Po II wojnie światowej zespół pałacowo-parkowy użytkowany jest kolejno przez: szkołę rolniczą, hotel robotniczy, spółdzielnię produkcyjną i od 1956 r. przez szkołę podstawową i rolniczą.

W czasie długoletniej historii kształtowania się obronnego ośrodka dworskiego, a nastepnie rezydencji pałacowej w Mełgwi - Podzamcze można wyróżnić cztery okresy:
- na przełomie XIII i XIV w. istnieje tutaj dwór lub zamek obronny z drewna i kamienia, który następnie zostaje rozbudowany i zburzony przy końcu XVIII w. .W dostepnych źródłąch brak przekazu o istnieniu ogrodu zamkowego.
- okres \"Stoińskich\" wiążę się z powstaniem zespołu pałacowego, który powstaje na starym zrębie. Jest to pałac barokowy z przylegającym regularnym ogrodem od strony południowej. Na planie z 1846 r. widnieje pałac z dwoma bocznymi skrzydłami i towarzyszące mu regularne założenie ogrodowe o zarysie prostokąta, co wskazuje na symetrię podziałów w obrębie jego wnętrza.
- okres Szlubowskich i Rulikowskich. Wtedy prawdopodobnie na głównej osi za pałacem powstaje szeroki salon ogrodowy otoczony rzadkimi okazami drzew, przechodzący w aleję spacerową. W czasie przebudowy pałacu w XIX i XX w. fragmenty ogrodu uzyskują swobodny układ alejek, powstaje tez mała architektura (fontanna, taras z balustradą, owalny gazon z podjazdem na dziedzińcu itp.)
- po 1944 r. kolejni użytkownicy zaniedbują zespół pałacowo - parkowy, nie przeciwdziałając zamieraniu rzadkich okazów drzew i dewastacji zabytkowych budynków. Ten stan uległ nieco poprawie z chwilą przejęcia obiektu przez szkołę.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Park

Park.

Inne

Oficyna.
Ogrodzenie z bramą i furtą.