Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Nałęczów
2011, zdjęcie Rafał Terkner

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Michał JakobielskiMarek KujawaRafał Terkner

Nałęczów

Województwo:lubelskie
Powiat:puławski
Gmina:Nałęczów
Rodzaj obiektu:Pałac

Rejestr zabytków

Zespół:pałacowo-zdrojowy, XVIII-XIX w., nr rej.: A/257 z 14.03.1967
Obiekt:stary pałac, tzw. zamek, nr rej.: dec. A/257 z 13.05.1957

Stan obecny

Biura zarządu uzdrowiska.

Historia

Pałac z 1 poł. XVII w.
Pierwotną nazwą wsi była Bochotnica. W XIV w. dokonano lokacji wsi na prawie niemieckim, wkrótce potem powstał folwark. Położenie Bochotnicy sprzyjało rozwojowi: powstały młyny, stawy rybne, zajazd. W 1523 r. właścicielami wsi została rodzina Samborzeckich, która w ciągu 100 lat wykupiła wiele dóbr ziemskich na terenie parafii od okolicznej drobnej szlachty - wtedy powstał klucz Bochotnicki. Kolejnymi właścicielami byli Gałęzowscy, którzy w pierwszej poł. XVII w. wybudowali tu dwór. W 1751 r. właścicielem klucza bochotnickiego został starosta Wąwolnicki, Stanisław Małachowski herbu Nałęcz. Od nazwy herbu pochodzi nazwa początkowo folwarku, a potem całej miejscowości, a także dzisiejszy herb miasta, który powstał z połączenia herbu Nałęcz i Pilawa, herbu jego żony, Marianny z Potockich. Dwór przebudowany został prawdopodobnie w okresie budowy pałacu przez Małachowskich. Odkrycia wód leczniczych dokonał Antoni Małachowski. Jego rodzina postanowiła utworzyć tu uzdrowisko. Obecnie w budynku oficyny mieści się jego zarząd.

Opis

Pałac klasycystyczny. Pierwotnie był to dwór wybudowany przez Gałęzowskich w XVII w. Przebudowy na klasycystyczną oficynę dokonali prawdopodobnie Małachowscy w okresie budowy pałacu. Jest to budynek piętrowy z mansardowym dachem z użytkowym poddaszem.

Park

Park z XVIII w. o pow. ok. 20 ha. Jego założycielem był Stanisław Małachowski. Park pod koniec XIX w. był powiększony dla potrzeb kuracjuszy. Przecina go szereg alei i ścieżek. Park podzielony jest rzeczką Bystrą, która spiętrzona śluzą rozlewa się w owalny staw. Drzewostan parku, starannie dobierany i pielęgnowany przez prawie 190 lat, jest chlubą nałęczowskiego uzdrowiska. Obok znanych krajowych gatunków drzew iglastych i liściastych spotyka się tu okazy flory zachodnioeuropejskiej, a nawet amerykańskiej (np. wysokie sosny-wejmutki). Rosną tu m.in. kasztanowce, lipy, sosny i dęby, ale także tulipanowce amerykańskie, katalpy (inaczej surmie) i skrzydłoorzechy chińskie.
Park Zdrojowy, położony w centrum miasta, jest oazą ciszy i spokoju, gdzie spacerowicze mogą dokarmiać oswojone łabędzie i wiewiórki. 28 kwietnia 2007 r. w jedną z parkowych alei wmurowano 16 zaimpregnowanych glinianych tablic z odciśniętymi dłońmi m.in. Tomasza Kawiaka, Tomasza Bachanka, Adama Faglio, Piotra Fąfrowicza, Ewy i Romana Fleszarów, Mieczysława Olszewskiego, Jana Kantego Pawluśkiewicza, Tadeusza Boruty i Andrzeja Antoniego Widelskiego, tworząc Aleję Artystów.

Inne

Zabytkowe wille: Borowianka - z pocz. XX w., styl szwajcarski, Oktawia - z 1880 r., styl szwajcarski, należała do żony Stefana Żeromskiego - Oktawii z Radziwiłłowiczów primo voto Rodkiewicz, Podgórze - z lat 1882-85, Ukraina - z 1894 r., w stylu włoskim, Brzozy - projekt Jana Koszyc-Witkiewicza, z 1908 r., Aniela - z ok. 1925 r. Obecnie mieści Krajowy Ośrodek Apostolstwa Ruchu Trzeźwości im. św. Maksymiliana Kolbe, Doktorska - z 1914 r., projekt Stefana Stępkowskiego, Mazowsze - z końca XIX w., styl szwajcarski, Nagórskich - z końca XIX w., projekt Adama Nagórskiego i Michała Górskiego, Nagórze - z końca XIX w., Raj (dawniej Babin) - z lat '20 XX w., Tolin - willa dr Józefa Talko z 1882 r., Ustronie (dawniej Róża) - z 1893 r., styl szwajcarski, Zofijówka - z lat 1890-93, Pod Kraszewskim, Gioia - z 1927 r., projekt architektoniczny Franciszka Papiewskiego i Bohdana Kelles-Krauze, Czekoladka - z 1926 r., w stylu zakopiańskim, Marianówka - z przełomu XIX i XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.