Rachodoszcze

Stan obecny

Dwór nie istnieje.
W miejscu dworu postawiono kaplicę kościoła katolickiego.

Historia

Dwór z 1932 roku.

Wieś położona w obrębie Roztocza. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1696, kiedy Sebastian Szur sprzedał Rachodoszcze wraz z Szewnią Janowi Piaseckiemu z Czermna. W 1697 roku istniał tu dwór na planie prostokąta z bocznym alkierzem, trójdzielny, półtoratraktowy, z sienią na osi. Dwór został spalony przed rokiem 1697, a odbudowany przed 1711 rokiem.Prawdopodobnie w XVII wieku tutejszy dwór ufortyfikowano. Do dziś widoczne są ślady wałów ziemnych w kształcie czworoboku, zapewne z czterema bastionami, a ślady jednego z nich zachowały się do tej pory.
Ponadto w roku 1720 notowano tu drewniany dwór na planie prostokąta, trójdzielny, dwu i półtraktowy, z sienią na osi.. Dwór wybudowano przed rokiem 1720. W roku 1707 wieś stanowiła własność Józefa Blinowskiego, a w latach 1711-12 właścicielami wsi byli Aleksander Tarnowski i Marianna Dzieduszycka. Następnie dobra dziedziczył Kajetan Tarnowski, który w 1738 roku ofiarował z folwarku w Rachodoszczy ćwierć żyta i ćwierć hreczki dla szpitala ubogich przy klasztorze dominikanów w Krasnobrodzie.
W 1764 roku dobra Krasnobród wraz z Rachodoszczą odziedziczył Antoni Fortunat Tarnowski, żonaty z Zuzanną Iłowiecką . W 1823 roku majątek trafił po ojcu do Feliksa Tarnowskiego, a następnie w 1853 roku odziedziczyli go: Jan Aleksander, Adam i Gustaw Tarnowscy. W 1868 roku dobra krasnobrodzkie w całości należały do Gustawa Tarnowskiego, który w 1872 roku sprzedał je za 300 tyś. złp Michałowi Chmyzowskiemu. Ten ostatni w 1879 roku sprzedał je za 67 194 rubli Aleksandrowi Załuskiemu. W 1893 roku kupili Rachodoszcze za 45 tyś. rubli Baltazar i Władysław Brodowscy, ale w roku następnym jedynym właścicielem został Władysław (APZ, Akta hipoteki Rachodoszcze).
W 1875 roku dobra Rachodoszcze składały się z folwarku Rachodoszcze, Zalesia, nomenklatury Pasieka i Czarnowody. Rozległość dóbr wynosiła 1649 mórg, Było tutaj 14 budynków, w tym l murowany (SGKP, t. IX, s. 353).
W końcu XIX wieku przez wieś przebiegała linia kolejowa z Lublina do Bełżca. W 1891 roku dobra Rachodoszcze należały do Aleksandra Za-łuskiego (Pamjatnaja Kniżka...., 1891). W 2 pół. XIX wieku Załuskowie wznieśli w Rachodoszczy drewniany dworek. Wokół niego istniał park. Pod koniec lat 70-tych XX wieku w pobliżu dworku wybudowano murowany kościółek, a przy nim niską dzwonnicę na rzucie ośmioboku, w formie kapliczki.
Około 1911 roku folwark w Rachodoszczy kupił Antoni Matuszak z Janówki, a w 1913 roku właścicielem był Jan Grela.
W latach 1914-17 we wsi zorganizowano niemiecki szpital polowy. Przed 1914 rokiem istniała w Rachodoszczy jednoklasowa szkoła rosyjska o trzech oddziałach, a w 1916 roku rozpoczęto organizację polskiego szkolnictwa.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Opis

Budynek drewniany.

Park

Park.