Pilaszkowice

Historia

Dwór z 1880 roku.
Geneza założenia dworsko-parkowego w Pilaszkowicach sięga wieku XVII, kiedy majątek przeszedł w posiadanie Sobieskich. Wzniesiono tu dwór; prawdopodobnie wg projektu Tylmana z Gameren; ok. 20 m na zachód od obecnego; założenie przy nim ogrodu przypisywane jest Janowi III Sobieskiemu.
Dwór pełnił wówczas rolę rezydencji letniej króla. Prawdopodobnie dwór zajmował centralną część nadrzecznego wzniesienia, na północ od niego znajdowały się pierwotne zabudowania gospodarcze, oraz w dolinie Giełczwi istniał obszerny staw.
Majątek w Pilaszkowicach pozostał w rękach rodziny Sobieskich do drugiej połowy XVIII wieku, kiedy to syn Jana Sobieskiego, Jakub sprzedał dobra Szambekom.
W 1794 roku podczas powstania kościuszkowskiego spłoną dwór Sobieskich, a na przełomie XVIII i XIX wieku dawny ogród został powiększony o park krajobrazowy. W połowie XIX wieku właścicielem dóbr Pilaszkowice staje się senator Rudolf Braunschweig. Znajdowała się tu wówczas piękna rezydencja właściciela z odwiecznym parkiem, gorzelnia i młyn wodny.
W 1879 roku majątek zostaje odkupiony przez hr. Władysława Mielżyńskiego. Dobra liczyły wówczas 2.304 mórg. Na folwarku Ślewiński. W 1886 roku po licytacji majątek przeszedł w ręce Epsztejnów, którzy zarządzali dobrami Pilaszkowice do 1944 roku.
Inwentarz z 1930 roku wymieniał 17 budynków gospodarczych w całym majątku, 15 domów mieszkalnych dla służby, ok. 6 ha ogrodów warzywnych, chmielniki, 14 ha sadów owocowych.
W 1944 roku majątek zastał rozparcelowany, a zabudowania przeszły na własność Skarbu Państwa. W latach pięćdziesiątych XX wieku park ze stawami, dwór oraz zachowane budynki gospodarcze zostały przejęte przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną ;Zwycięstwo; w Brzezicach z filią w Bazarze.

Opis

Budynek murowany z kamienia wapiennego z dodatkiem cegły (ceglana współczesna przebudówka) na zaprawie wapienno-piaskowej, obustronnie tynkowany.
Podłogi w pokojach pierwotne drewniane na legarach, w korytarzu terrakota oraz drewniana współczesna mozaika, w sieni posadzka cementowa.
Stropy drewniane z trzciną podsufitową.
Schody na poddasze drewniane zabiegowe z balustradą w tralek. Schody zewnętrzne do budynku ceglane, otynkowane, jednobiegowe.
Więźba dachowa krokwiowo-płaszczowa z kleszczami na dwóch rzędach stoków? Podpartych od zewnątrz ukośnym mieczem. Dach kryty eternitem falistym, przybudówka mieszcząca klatkę schodową kryta blachą, nad nią drewniana oszklona weranda poddasza.
Stolarka okienna i drzwiowa drewniana, bardzo zróżnicowana. Okna skrzynkowe, dwuskrzydłowe, cztero-, sześciu- i dwunastodzielne. Drzwi zewnętrzne do budynku deskowe praz płycinowe z nadświetlem, wewnętrzne dwuskrzydłowe, płycinowe, płycinowe z oszkleniem, wtórne z płyt wiórowych.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Park

Pozostałości parku z XVII w., powiększony i częściowo przekształcony na krajobrazowy na przełomie XVIII i XIX w.

Inne

Rządcówka, stajnia i magazyn z końca XIX w.
Gorzelnia
Kapliczka